– Xin quý bà im đi cho. Tôi biết việc tôi làm, Đubôtôpkơ làu bàu. – Còn
đây nữa, cháu Nađêia tặng phẩm cuối cùng. Chú cứ suy đi nghĩ lại mãi
không biết có nên tặng món quà này không. Nhưng chú không có thói quen
dùng chạc đồ người. Cái này vốn là của cháu. Trong số chân dung treo
tường nhà cháu kia còn thiếu một bức. Hàng ngũ tổ tiên không được phép
đứt đoạn. Điều đó hẳn cháu phải hiểu bởi vì cháu thuộc một dòng họ cổ
xưa nhất tỉnh nhà.
– Trên sàn, sau khi lột bỏ tấm vải trắng bao phủ hiện ra một bức chân
dung rất cổ, nét vẽ khác lạ, có lẽ, của một họa sỹ Ý – một phong cách hầu
như không gặp trong nghệ thuật vẽ chân dung Bêlôruxia đầu thế kỷ XVII.
Không có bước tường phẳng lì sau lưng, không có cả gia huy thường treo
trên bức tường ấy. Ngược lại có một ô cửa sổ lớn mở ra cảnh đầm lầy buổi
chiều tà, bầu trời ảm đạm và một người đàn ông ngồi xây lưng lại cảnh vật
ấy. Ánh sáng xanh xam xám rọi xuống gương mặt xương xương xuống
những ngón tay đan chặt vào nhau, xuống y phục đen tuyền pha những
đường nét màu vàng.
Gương mặt người đàn ông ấy còn sống động hơn gương mặt nhiều kẻ
đang sống sờ sờ. Một gương mặt kỳ lạ, tàn nhẫn và ảm đạm khiến nhìn vào
người ta thấy sợ. Hốc mắt thâm quầng, và có cảm tưởng như mạch máu nơi
mi mắt vẫn đang phập phồng. Khuôn mặt hoàn toàn giống khuôn mặt
Nađêia, nhưng nếu như tất cả các đường nét cô gái đều xinh xắn dễ thương
thì ở người trong chân dung trông gớm ghiếc kinh khủng. Vừa thông minh,
vừa điên dại, vừa phản phúc cùng một lúc bộc lộ trên bộ mặt ngao ngán ấy.
Vừa độc đoán đến ngoan cố, vừa sùng đạo đến cuồng tín, vừa nhẫn tâm đến
hung bạo. Tôi né tránh sang bên - cặp mắt mở to như rọi thấu tâm can
người đời, lập tức liếc theo và lại nhìn chòng chọc vào mặt tôi.
Có tiếng ai thở dài.
– Cụ tổ Rôman đấy – Đubôtôpkơ thì thào. Tuy nhiên tôi cũng đã tự đoán
ra đó là ai, bởi khi đọc truyền thuyết tôi đã hình dung ông ta y như vậy. Tôi
đoán ra ngay kẻ đã gây ra oán thù truyền kiếp đối với dòng họ còn do
gương mặt nữ chủ nhân bỗng tái đi, và người nàng hơi lảo đảo.
