Chinh phục quyền hành, chinh phục người đàn bà để được yêu
thương... Hai việc đó hòa lẫn nhau, quyện chặt vào nhau và chống đỡ
lẫn nhau thường hơn là người ta tưởng. Và nếu như lịch sử bằng lòng
biên chép những sự kiện đa cảm, những cử chỉ trông thấy, thì nhà tiểu
thuyết gia có thể tìm kiếm trong những tình cảm vụn vặt của những
nhân vật cái nguyên nhân hành động của họ, nơi mà lịch sử nói: Tham
vọng, chúng tôi nhiều lúc được phép trả lời: Đó là tình yêu!
Tâm trạng của Altieri như thế đó vào ngày mà ông đến trình diện
trước thủ tướng được ông ta quan sát với một ánh mắt dữ tợn, có lẽ ông
sẵn sàng đâm chết thủ tướng nếu như có một sự nghi ngờ thoáng qua
trong trí ông.
– Ngài đã làm đúng khi đến đây, thủ tướng nói; sự hiện diện của
ngài, anh bạn, một sự việc làm cho ta thích thú nhất, và để ta trách móc
ngài vì những cuộc viếng thăm của ngài càng lúc càng hiếm.
– Tôi đã lo làm việc cho ngài, Foscari.
– Ta nhận ra ngài ở đó, ông bạn trung thành. Phải, thủ tướng nói tiếp
với vẻ sôi nổi, ông bạn... Ta chỉ có ngài là bạn hữu, từ lúc Bembo bỏ đi.
Dù cho Altieri để ý đến như thế nào, ông cũng không thể nhận ra
trong giọng nói hoặc là thái độ của Foscari một dấu hiệu nào cho phép
ông thừa nhận rằng vị thủ tướng không tỏ ra thành thật.
– Tôi mang đến cho ngài một danh sách mới, ông nói.
Vị thủ tướng có một cử chỉ chán nản.
– Lại thêm những cuộc lưu đày! Thêm những sự bắt bớ!
– Quyền lực của ngài là cái giá đó. Foscari, ngài không còn phải là
người đàn ông cương quyết dũng cảm, quyết định mà chúng tôi đã
biết?
– Nước Cộng hòa đã bị tàn sát, thủ tướng nói; một nhóm đông quý
tộc đã chạy trốn; những ngục thất đầy ắp. Trong hai tháng đã có mười
lăm vụ xử tử hình. Lúc ta mạo hiểm đi trong Venise, ta bước đi trong sự
im lặng nặng nề, nơi mà xưa kia những tiếng hoan hô vang dậy trên
