Chương 2: Pháp Môn Thiền Quán Hơi Thở
Nhiều người e ngại khi phải nói về các tật xấu của mình nhưng
không ngần ngại gì khi nói về những thói xấu của người khác. Những
người có thiện chí nói về các căn bệnh của mình – các uế nhiễm của
chính họ - một cách thẳng thắn thì không nhiều và không thường xuyên.
Kết quả là các thói hư tật xấu được giữ kín, không được đả động đến, vì
thế chúng ta không nhận thức là chúng tai hại và có thể phát tán rộng rãi
đến thế nào. Tất cả chúng ta đều bị khốn khổ vì nó, tuy nhiên không có
ai hé môi nói điều đó. Không ai có hứng thú để chẩn bệnh cho những
thói xấu của mình.
Chúng ta phải tìm một phương cách khéo léo nếu ta hy vọng dứt
được căn bệnh này, và ta phải thành khẩn, nhìn nhận các căn bệnh của
mình từ thứ thô thiển nhất đến cái vi tế nhất, mổ xẻ chúng đến từng chi
tiết nhỏ nhặt nhất. Chỉ có như thế thì sự tu tập của chúng ta mới có kết
quả. Nếu chúng ta chỉ tự quán sát mình một cách hời hợt, ta có thể nghĩ
rằng mình đang rất bình thường, rất tốt đẹp, và rằng mình đã biết tất cả
những gì cần biết. Để rồi khi các uế nhiễm bộc phát mãnh liệt như sân
hận hay si mê, thì chúng ta tảng lờ như không có gì sai – chính vì thế mà
các thói xấu trở thành một căn bệnh kín, khó khám phá, khó chẩn đoán.
Chúng ta cần phải mạnh mẽ trong việc chống lại với uế nhiễm, tham
ái và mọi loại vọng tưởng. Ta phải thử sức cùng chúng và chế ngự chúng
bằng sức mạnh của mình. Nếu làm được như thế, chúng ta sẽ cưỡi trên
lưng chúng. Bằng không, chúng sẽ cưỡi lên lưng chúng ta, khiến ta phải
tuân theo lệnh của chúng; lôi ta đi, khiến ta muốn thứ này, thứ kia, làm
chúng ta mệt nhoài bằng đủ thứ cách.
Vậy ta có còn muốn làm thân trâu ngựa không? Có để uế nhiễm,
tham ái cưỡi trên lưng ta không? Chúng có sỏ mũi được ta không? Khi
chúng ta đã bị hành hạ quá đủ, ta phải dừng lại – dừng và quán sát các uế
nhiễm để xem chúng đã tượng hình như thế nào, chúng muốn gì, ăn gì,
thích thú những gì. Hãy xem uế nhiễm là môn thể thao ta phải luyên tập,
và bỏ đói chúng, giống như người ta bỏ tính nghiện ngập. Hãy xem làm
thế có trị được các uế nhiễm không? Chúng có đói khát rỏ dãi ra không?
Sau đó đừng cho chúng ăn. Dầu có thế nào cũng đừng cho chúng ăn lại
những thứ chúng thích. Vì còn có bao nhiêu thứ khác để ăn. Chúng ta
phải cứng rắn với chúng - cứng rắn với cái ngã của mình - giống như thế
này. “Đói phải không? Cứ chịu đói đi! Sắp chết phải không? Tốt! Cứ
