Buổi sáng mọi khi có buồn bã như thế này đâu. Buổi sáng thường khi Lử
dậy là dắt con ngựa hồng ra sân, chải lông cho nó. Lử dạo đó chăm chỉ, chứ
không lêu lổng, bợm bãi như bây giờ. Và Pao, Pao mười bảy tuổi, cởi trần,
ngực căng nở như cánh cung, cũng từ nhà chạy ra. Trò chơi quen thuộc lại
bắt đầu. Pao vỗ lưng con ngựa hồng. Con ngựa brừ brừ vui thích. Bất ngờ,
Pao cúi xuống, nắm hai cẳng con ngựa. Con ngựa toại chân, đạp liên hồi.
Mặc nó, tay Pao vẫn giữ chặt chân nó. Con ngựa hí sợ hãi. Vẫn mặc nó,
Pao hấy một tiếng, giật mạnh, nhấc chân con ngựa lên. Con ngựa đổ ềnh
lưng xuống đất. Pao nhoai qua lưng nó. Pao xốc. Pao ôm nó đứng dậy. Con
ngựa như thích chí vừa sợ hãi kêu he he. Dạo đó con ngựa chưa đầy tuổi.
Và thằng Pùa đứng ở hiên cười hị hị. Pàng ở trong bếp gọi với ra, tiếng
lanh lảnh: “Mấy anh em vào ăn cơm, rồi còn đi nương chứ, nắng rồi!”.
Bây giờ, cảnh ấy biến đi đâu? Cái sân trống tuếch, lỗ chỗ dấu chân người
đến đưa ma Pàng in trong bùn.
“Pao ơi! Lử ơi!”. Thảng thốt, hố pẩu cất tiếng gọi. Chẳng có tiếng đáp.
Ông nhìn vào bếp. Bà cụ cũng đi đâu rồi.
— Hố pẩu có nhà không?
Nghe tiếng gọi mình, hố pẩu Giàng Lầu vội quay lại. Lý trưởng Giàng
Súng dáng cao cao, đang bước qua rào đá vây cái sân.
— Vào uống nước, Giàng Ly Trang.
Hố pẩu nâng cái điếu ống đã dịt sẵn thuốc. Nhận cái điếu, thọc tay vào
túi lấy bật lửa, lý trưởng Giàng Súng ngồi xuống cái ghế rơm vặn cuộn tròn
như bánh pháo cối, khuôn mặt dài nghêu thoáng nỗi bần thần.
Trong làng Can Chư sủ, Giàng Súng thuộc loại giàu có, theo cách diễn
đạt của người H'Mông là có ăn có uống, có ăn có mặc. Ông giàu vì nhà có
nhiều nương thuốc tốt, lại có nhiều người làm: bốn chàng trai ở rể đều
khỏe, thêm nữa lúc nào cũng có gái trốn chồng gọi là gái dong đến ở, làm
không công cho. Đàn trâu của ông đông hai mươi con. Ông lại có người
cháu họ xa ở Thải Giàng phố lấy quan ba Phơ-rô-pông. Nhờ vậy, ông còn
được giấy đồn binh cho phép đi lại dễ dàng. Ông lợi dụng việc đó, đóng
luôn vai ông lái buôn. Ông buôn đủ thứ: từ bánh thuốc lào, tới cái kim. Ông
có tiền nên mua được chức lý trưởng cũng dễ. Người làng chẳng quý trọng
