— Ấy, em cũng nghĩ thế đấy, người ta sống ở đời quý nhất là tấm lòng...
— Ông lão nhấp chén nước, bỗng ngẩn người, khoan khoái — Chè tuyết
móc câu Pa Kha phải không, bác? Em chạm đầu lưỡi một cái là biết ngay.
Đúng là chưa rang đã thơm. À, hôm nào nhà anh Pao ở Pa Kha ra em bảo
anh ấy lấy cho bác mấy lạng tam thất, với mấy lạng cao bạch mã, cao thật
đấy. Tam thất bổ ngang sâm Cao Ly đấy, bác ạ. Chẹp! Cái nhà anh Pao
người H'Mông nghĩ thật cũng hiếm. Tốt, thật tốt. Nhờ gì là làm bằng được
mới thôi. Bà mọ nhà em quen anh ấy từ hồi vào bán công ở châu Pa Kha,
đâu như là làm công, xây cái lâu đài cho ông thổ ty thì phải. Chẹp! Ra
người thiểu số cũng lắm người tốt, bác Bằng nhẩy!
— Người xấu trên thế gian này chỉ có một nhúm thôi, cụ Lìu ạ. Cụ cứ
ngẫm mà xem, có đúng thế không: — Nhìn ông lão, ông Bằng muốn nói
tiếp: như cụ đấy, cụ ơi, cụ tốt quá! Nhưng ông lại nâng chén nước, ngùi
ngùi: — Cụ xơi nước nữa đi. Cụ đã xơi cơm chưa?
— Cơm cháo gì đâu. Gạo hồi này kém quá, bác Bằng ạ.
Đặt chén nước vào khay, ông lão vòng hai cánh tay ôm đầu gối, rề rà:
— Bà mọ nhà em cắt cỏ ngày được có nhõn hai hào công. Mọi ngày, giá
gạo hai đồng một yến thì còn được ngày hai bữa. Thế dưng mà hôm qua, lại
lên bốn đồng rồi. Cả thuốc phiện, bạc trắng cũng lên giá gấp bốn, gấp năm.
Chết! Cơ mầu này không khéo lại như năm Ất Dậu mất. Mà không hiểu rồi
có qua được cái tao đói kém này không? Bác Bằng này, nghe nói Quốc dân
Đảng họ lại chở hàng toa gạo sang Tàu. Họ bắt cả lính. Ai lại ăn ở thất đức
thế. Lừa con trẻ đi họp, rồi bỏ rọ cả loạt. Có đứa mũi dãi còn chưa sạch.
Im lặng, ông Bằng cắn cắn môi dưới. Lòng dạ ông lại nao nao. Bức tranh
trước mắt thật là đen tối đấy. Nhưng không thể như thế mãi được. Ông tin
là vậy. Chao! Niềm tin mới mẻ này đang tẩy rửa cái tâm sự bi thiết gia
truyền trong gia tộc ông, ở ông. Sao ông biến đổi nhanh vậy? Phải chăng do
ông đã được chứng kiến cảnh lũ đầu trâu mặt ngựa phải bó tay trước nhân
cách cứng cỏi của ông? Hay vì ông được thấy tận mắt cuộc đối mặt hết sức
dữ dội của Tâm với kẻ thù. Tâm, hòn đá cuội, Tâm, gang thép. Ở trong thế
bị động, Tâm vẫn là người thắng cuộc. Màn đêm còn phủ nơi đây nhưng cả
khoảng trời rộng lớn đằng kia đã rạng sáng. Và ngay ở đây, trong màn đêm,
