nghe cũng không đến nỗi giận, dẫu có giận cũng không đến nỗi giết. Vậy
mà vừa nghe đến sự thích mũ lông chim duật thì đùng-đùng nổi giận rồi
đưa ngay công-tử Tang vào tử-địa, tại sao thịnh-nộ lại bất-thường đến thế ?
Cơn giận của Trịnh-bá nào phải do sự ham mũ cánh chim duật của
công-tử Tang, chỉ vì gặp chuyện đó mới phát khởi lên. Cái gốc giận xui
Trịnh-bá giết công-tử Tang đã nở sinh từ buổi Tang cùng Hoa đồng-lõa.
Một nhà vua muốn hại tên công-tử đương trốn dễ như giết con heo còi hay
con chuột bịnh, lúc nào lại chẳng được ? Tại sao ý muốn không phát-hiện
ngay, lại phải chần-chờ lâu thế kia ? Là vì thời-thế đã đổi mà xứ-sở cũng
thay, nên Trịnh-bá đã quên cơn giận. Nhưng cơn giận tuy quên mà gốc giận
chưa tiêu. Chưa gặp vật thì chưa phát-hiện nên còn ẩn-núp. Đến khi nghe
truyền khẩu, chuyện thích đội mũ lông chim duật mới động tới gốc giận.
Thì mối thù xưa, nỗi hờn cũ đương còn tích trữ cũng bởi nhắc lại mà, chỉ
một buổi mai, như đã đổi mới : cơn giận phát bùng lên, chưa tiêu-diệt kẻ
thù chưa tiêu-tan nư giận, vì vậy một lỗi nhỏ mà gây cơn giận quá to.
Nếu không phải thế thì đội mũ « đuôi gà »
đâu được vào nhà Phu-tử,
còn đội mũ « điêu-thuyền »
đâu được quý tại triều nhà Hớn. Như vậy đội
mũ « lông-duật » đâu có gì đáng giận ?
Cũng như tiếng sáo của người hàng-xóm nhắc-nhở đến bạn cũ, lòng nọ
mới cảm-hoài
; cũng như tiếng nhạc ngựa nơi hang Tà-cốc, đánh thức
mối tình xưa, dạ kia mới bi-cảm
. Như vậy, hoài-cảm là do lòng người nào
phải vì tiếng-sáo, còn bi-cảm là do dạ người nào phải vì tiếng lục-lạc, thì
tức-giận kia cũng do lòng người nào phải vì ham đội mũ lông chim duật !
Than ôi ! Mối giận của Trịnh-bá chỉ còn vấn-vương chút gốc nơi lòng,
việc thì cũ gần mươi năm, nay lại ở cách xa nhau hơn vài trăm dặm mà
công-tử Tang còn không tránh khỏi nạn thay ! Vậy mới biết chớ nên tích
giận trữ oán trong lòng quá lâu…
