BÀI MINH CỦA LỄ CHÍ
Lỗ Hi-công thứ XXIV (635 trước tây-lịch)
TẢ-TRUYỆN. – Vệ muốn đánh Hình. Lễ Chí tâu (cùng vua Vệ) : «
Không bắt được tể-tướng của Hình (là Quốc tử) thì không chiếm được
nước. Xin cho anh em tôi qua đó làm quan. » Rồi đi. Được làm quan (tại
Hình).
*
Lỗ Hi-công thứ XXV (634 trước tây-lịch)
XUÂN-THU. – Mùa xuân, tháng giêng, ngày bính-ngọ. Vệ-hầu tên
Hủy diệt Hình.
TẢ-TRUYỆN. – Mùa xuân. Vệ đánh Hình. Anh em Lễ Chí theo
Quốc-tử đi tuần trên vòng thành. Thình-lình bắt Quốc-tử lôi ra khỏi thành.
Giết đi.
Tháng giêng, ngày bính-ngọ. Vệ-hầu tên Hủy diệt nước Hình. Vì hai
vua đồng một họ nên Xuân-Thu ghi cả tên để tỏ-sự khinh-miệt.
Lễ Chí cho khắc bài minh rằng : « Tự tay ta bắt, chính tay ta giết,
chẳng ai dám ngăn. »
*
LỜI BÀN. – Trong vạn vật không có món gì bền-chắc hơn vàng đá.
Một lời của ngàn năm trước được truyền–tụng đến ngàn năm sau là nhờ
vàng hay đá mới khỏi mai một đi. Nhưng vàng có lúc cũng tiêu, đá có lúc
cũng mòn thì sự ký-thác của ta chưa chắc nhờ-cậy được mãi. Vậy nên ký-ủy
vào vật gì mà không tiêu mòn, không tàn-tạ, coi xưa với nay như sáng với
chiều ?
Xin đáp : đó là nghị-luận của người quân-tử.
