chí, kẻ xảo-trá thì lo tô-điểm, kẻ ngu-ngốc thì cố che-lấp, kẻ hẹp-hòi lại cố-
chấp, kẻ kiêu-hãnh thì lo giấu-giếm, kẻ biếng-nhác thì yên thân trong tội-
lỗi, như vậy có ai ra ngoài được các điều lụy đó để cho sự ăn-năn phát-hiện
được ?
Nhưng khi sự ăn-năn chưa phát-hiện thì sợ khó lố dạng, đến khi ăn-năn
đã phát-hiện thì lại khó cầm giữ. Vì khi hối-hận đã phát-hiện thì những sự
tự chán-ghét, tự hổ-ngươi, tự tức giận, tự bắt lỗi sẽ làm cho lòng bồn-chồn
không được một ngày, một phút nào yên. Nếu chẳng có gì cầm giữ lại thì sự
tự chán-ghét làm cho lòng thêm cẩu-thả, buông lung thì càng làm quấy,
càng vào sâu trong tội-lỗi chẳng có gì cản-ngăn nổi. Còn kẻ lúc đầu biết tự
hổ-ngươi sẽ thấy lòng càng áy-náy, thẹn-thùng rồi lâm vào tình-cảnh tự bỏ
phế mình đi. Còn kẻ biết tự tức giận sẽ thấy lòng càng bứt-rứt bồi-hồi, rồi
lâm vào cảnh tự rẻ-rúng mình. Đến kẻ biết tự bắt lỗi, sẽ thấy lòng càng bị
âu-sầu kích-thích cho đến lâm vào cảnh tự tiêu-diệt mình đi.
Cho nên sự ăn-năn có thể sanh ra điều lành, cũng có thể sanh ra điều
chẳng lành. Như đối với chiếc thuyền muôn hộc, nếu không gặp gió lớn thì
khó day trở, mà khi gặp gió lớn, nếu không có chi giữ vững sẽ bị gió quay
rồi có thể lật chìm luôn. Một chút ăn-năn có thể mãnh-liệt hơn luồng gió
lớn thì cũng nên biết dùng chút chi để cầm giữ lại.
Xét về sự chết của Tiên Trẩn, chẳng lúc nào chẳng ngợi-khen sự biết
ăn-năn, mà chẳng lúc nào chẳng thương-hại vì không biết phép cầm lòng.
Vì không đoái-hoài, Tiên Trẩn nhổ vào mặt vua, mang điều thất-lễ, rồi trong
lúc đánh Địch tại đất Cơ, ăn-năn lỗi trước, bỏ cả giáp-trụ, vào giữa trận địa
để cho giặc giết. Chỉ một chút niềm hối-hận mà mãnh-liệt thế kia, phải chi
biết được thuật cầm lòng thì chẳng qua trong một tháng sẽ khắc-phục được
lòng rồi trở lại con đường lễ. Vì không biết thuật cầm lòng mới không dùng
sức ở chỗ lễ-nghĩa mà đi dùng sức ở chỗ nóng-nảy. Đã làm nguyên-soái,
cầm sanh-mạng của ba quân trong tay, chức trọng thế kia mà lại đi huỷ
mình. Thân chết đã không thêm được tiếng-tăm gì cả lại còn chuộc tiếng
