HOA NGUYÊN LÀM THỊT DÊ THẾT-ĐÃI BA
QUÂN
Lỗ Tuyên-công năm thứ II (606 trước tây-lịch)
XUÂN-THU. – Mùa xuân, tháng hai, ngày nhâm-tí, Hoa Nguyên
nước Tống ra quân chống với Trịnh công-tử Quy-Sanh tại Đại-cức.
Tống đại-bại, Hoa Nguyên bị bắt.
TẢ-TRUYỆN. – Mùa xuân, Quy-Sanh (con của Trịnh Hoàng-công)
vưng theo mạng-lịnh của vua Sở đem binh đánh Tống. Hoa Nguyên và
Nhạc Lữ cầm quân ra chống-cự. Tháng hai, ngày nhâm-tí, đánh nhau tại
Đại-cức. Quân Tống thua to, Hoa Nguyên bị bắt, Nhạc Lữ mất tích. Binh
Trịnh lấy được 460 chiến-xa với chiến-mã bọc thiết-giáp, bắt được 250 tù-
binh, và cắt tai trái của 100 quân tử-trận…
Gần xáp chiến, Hoa nguyên cho làm dê thết-đãi sĩ-tốt. Kẻ đánh xe tên
là Dương Châm không được dự tiệc. Khi ra trận, Dương Châm bảo : « Tiệc
dê hôm qua đặt dưới quyền ngài, công-việc hôm nay dặt dưới quyền tôi ! ».
Rồi đánh xe đưa thẳng Hoa Nguyên vào giữa giặc nên mới bị thua to.
Người quân-tử bàn rằng : « Dương Châm không đáng làm người. Vì
hờn riêng làm cho nước bị thua, dân bị hại. Trước luật-pháp, không tội nào
nặng hơn. Câu của Kinh Thi : « Nhơn chi vô lượng » chỉ Dương Châm rất
đúng : một kẻ hại dân để trả thù riêng ».
Người Tống dưng cho Trịnh 100 chiến-xa và 100 cỗ xe bốn ngựa để
chuộc Hoa Nguyên. Được nửa chừng, Hoa Nguyên trốn thoát. Đứng trước
thành, gọi cửa để vào thì gặp Thúc-Tường, (Dương Châm) mới bảo : « Vì
ngựa của ngươi mới ra cớ sự ! » Thưa : « Đâu phải tại ngựa, chính tại người
! » Rồi trốn qua nước Lỗ.
*
