DÒNG SÔNG OAN NGHIỆT - Trang 23

Từ sau vụ trấn yểm đất đai như thế, và nhất sau đám cưới ồn ào của con thứ
Lê Đối là cậu Lê Bát lấy một cô gái ở Thạnh Mỹ, thầy Trình bỗng trở nên ít
nói ít giao du. Dù sao thầy cũng hy vọng việc trai gái trong làng hẹn hò
“trong bộc trên dâu”, việc lén lút ngoại tình sẽ giảm bớt. Và nhất là việc
“tiền dâm hậu thú” nghĩa là cô dâu mang cái bụng ễnh ương trong ngày
cưới để tránh chuyện “thú phạt” sẽ không còn. Dường như thầy vẫn bị ám
ảnh bởi những lời thiên thần Cáp-Thả-Nhiên cảnh báo và một niềm thương
cảm mênh mang dâng lên trong lòng thầy đối với dân làng Rí như khi
người ta nhìn thấy những đứa con nhà láng giềng khốn khổ vì cha mẹ
chúng thuộc loại người bất lương độc ác, không nuôi nấng chúng cũng
không giáo dục chúng .


Trong lúc Ngát và Bát theo học chữ nho nhà thầy Trình, cô út Miều theo
học chữ quốc ngữ và chút ít tiếng Tây nơi nhà thầy Thiết Trọng. Ông này
đã đỗ bằng tiểu học Pháp đã bỏ vợ lớn và hai con nhỏ đem theo một cô vợ
bé nhỏ hơn ông mười hai tuổi về làng Rí để xây tổ uyên ương và dạy học
kiếm sống. Sở dĩ Lê Đối không cho hai con trai đi học chữ quốc ngữ vì một
thành kiến ăn sâu trong lòng ông:
“Tụi Tây xâm lược và bọn giáo sĩ mắt xanh mũi lõ có gì đáng học, chẳng
qua chúng nó dùng phù phép mới có sự mạnh bạo nhất thời ấy.”
“Vậy tại sao ông còn cho con Miều đi học cái học phù phép ấy?” Vợ ông
vặn lại.
“Học qua cho biết thôi, vả lại phải biết kẻ thù mình mới thắng được chúng
như nhà nho thường nói: Tri kỷ tri nhân bách chiến bách thắng.” ông đáp
rồi nói tiếp, “Bà hãy theo gương một nhà nho ở Gia Định mà hôm trước
thầy Trình có nói, nhà nho ấy không dùng xà bông của Tây, chỉ dùng nước
tro để giặt quần áo…”
“Vậy trước hết ông tự giặt quần áo ông bằng nước tro đi để tôi làm theo.
Chuyện dễ không theo chỉ rước cái khó, cái khổ vào mình chẳng qua là do
sĩ diện…” nói xong bà vợ Lê Đối bỏ đi. Đi được dăm bước bà quay lại nói:
“Nói gì thì nói, ông không được chê bai văn minh Pháp trước mặt con Miều