GỌI TÊN NỖI SỢ
H
ồi nhỏ tôi sợ ông Chà Và. Chưa từng nhìn thấy, nhưng ông hung thần
đó sống động bằng những thêu dệt của người lớn. Đen nhẻm, cao lớn dị
thường, ông quảy theo cái túi to, có thể chứa được vài ba đứa con nít mà
ông tóm được ở dọc đường đi. Những đứa ham chơi dang nắng, những đứa
hay khóc, những đứa quậy phá, nghịch dại, người lớn luôn có cách trị tụi nó
bằng những truyền thuyết mù mờ và ly kỳ. Không phải tự dưng mà nơi
nguy hiểm cho trẻ con luôn là chỗ các loại ma trú ẩn. Riêng ông Chà Và
không chỉ náu trong bóng đêm, rờ rỡ dưới mặt trời ông hiện diện khắp nơi,
ông bắt trẻ hư đi bán, lão mổ bụng dồn trấu chúng nó.
Mười năm sau nỗi sợ trẻ con ấy đã được hóa giải bằng những cuốn sách,
những hình vẽ về người Java trong thư viện thị xã, những giả thuyết về Chà
Và. Họ là những người Ấn, người Phi có đầy đủ chân tay, mắt mũi. Lấy họ
để dọa trẻ con không hẳn vì kỳ thị, mà vào cái thời giao lưu với bên ngoài
còn hiếm, những người nước ngoài không cùng màu da, ngôn ngữ vượt
biển đến đây được xem như đến từ trời khác, thế giới khác. Họ, cùng với
ma, trở thành khắc tinh của trẻ hư.
Mười năm, vài ba nỗi sợ hoang đường đủ để đứa trẻ tự điều chỉnh sự
hoang dã bản năng của chính mình, hình thành nhân cách. Ngay khi người
ta chưa biết đến những điều khoản trên giấy tờ của luật pháp, họ đã được
nhen lên trong đầu mình những thứ luật tục riêng, những đạo lý riêng. Khi
cắt cổ con gà, nghe bà ngoại tôi thì thầm “gà mày đừng có oán tao, tao hóa
kiếp cho mày để đi đầu thai mau mau”, con bé bảy tuổi là tôi bắt đầu tin có
cái-gì-đó sau cái chết. Tôi tin có thần có phật, có những linh hồn dõi theo
mình dù mình không nhìn thấy. Đi cùng nỗi sợ là đức tin, rằng làm điều xấu
