và phá rừng quá mức, năm mươi năm nữa xứ này sẽ chìm dưới mặt nước
biển. Bữa đó ông già bên xóm phẩy tay, “có sao đâu, đất bồi thì ở, đất lở lại
đi”. Mười năm trước, vẫn cái giọng lạc quan này, vẫn là ông già này bảo,
“nếu cứ cái đà phù sa bồi đắp, vài chục năm nữa đất liền của xứ mình có khi
nối với Malaysia. Lúc đó nếu còn mạnh giỏi, tao sẽ ngồi xe đò qua bển
chơi”.
Ông già không lạc quan một mình, hồi ấy mọi chuyện đều xuôi chảy, ai
cũng nghĩ cái bãi bồi đất Mũi xa xôi ấy rồi sẽ sớm thành chợ, thành làng.
Đất lầm lì, không ngủ, mỗi năm ngang tàng lấn biển vài chục mét. Như chỗ
tụi mình ngồi cà phê sáng, ngoài trăm năm trước còn là rừng và đầm lầy
dày dấu chân hoang thú. Dân khai phá đất sống trên những nhà sàn thiệt
cao, run rẩy trong nóp với cơn sốt rét nhiệt đới, nghe cọp gầm lởn vởn
chung quanh, và tiếng biển rì rầm.
Bên dưới những nhà máy, tòa lầu, dưới những khu phố đầy ánh sáng, đã
từng là phù sa, bùn nhão.
Nhưng hải lưu đổi dòng, phía nào đất cũng lở. So cái ảnh mũi đất chụp
từ vệ tinh của mười lăm năm trước và bây giờ, thấy giấc mơ con cháu mình
cuối tuần lái xe qua Malaysia chơi tan tành mây khói.
Biển như đứa trẻ đói, sau cái hồi liếm láp rìa bánh đất liền như dè sẻn,
nâng niu, giờ thực sự ngoạm sâu, cắn miếng nào đáng miếng đó. Thơ văn
xưa rày hay lạc quan (và có chút ngạo mạn nữa) tả xứ này đất cũng sinh sôi,
hay mũi thuyền chẻ sóng ra khơi, hay ngón chân chưa khô bùn vạn dặm,
giờ đọc lại sao hơi nghi, cái tư thế của vùng đất, thấy giống như bỏ chạy,
sau lưng là biển đang đuổi theo ráo riết, vừa rượt vừa liếm mép. Vẻ mặt
biển vẫn lành hiền, như đang trong một trò trẻ nít. Như chỉ là giỡn chơi
thôi.
Trong nước biển đục ngầu, không còn phân biệt được phù sa nào biển
mang tới, và hạt nào biển lấy đi. Rừng còn không giữ được chính nó, hơi
sức đâu mà phụ người ta giữ đất đừng chìm.
Bạn định xây nhà, nhưng nhìn chiếc xe tải chạy qua làm nên đợt sóng
nhấn chìm chiếc giày, bạn nói đùa có khi phải coi lại, cất cái nhà tàm tạm
thôi, biết đâu vài chục năm nữa nước ngập hết rồi. Ông bà mình xưa luôn
