“Thử cân nhắc một chút,” Doniger nói, “Về việc công nghệ đã ảnh hưởng
không đồng đều đến các lĩnh vực tri thức trong thế kỷ hai mươi như thế nào.
Vật lý học đã ứng dụng những tiến bộ khoa học hiện đại nhất – bao gồm
những vòng gia tốc có đường kính hàng dặm. Hóa học và sinh học cũng vậy.
Một trăm năm trước, Faraday và Maxwell chỉ có những phòng thí nghiệm tí
hon. Darwin làm việc với cuốn sổ tay và chiếc kính hiển vi. Nhưng ngày
nay, chẳng phát kiến khoa học nào có thể được thực hiện với những dụng cụ
đơn giản như thế hết. Khoa học hoàn toàn phụ thuộc vào công nghệ. Nhưng
thế còn các ngành khoa học nhân văn thì sao? Cùng trong suốt khoảng thời
gian này, chuyện gì đã xảy ra với chúng?”
Doniger ngừng lại, kiểu như đang hùng biện. “Câu trả lời là, chẳng có
gì hết. Chẳng có công nghệ nào đáng kể cả, Các học giả lịch sử hay văn học
làm việc y hệt các bậc tiền bối một trăm năm về trước. Ồ, cũng có chút thay
đổi nho nhỏ về việc xác thực tài liệu, và việc ứng dụng đĩa CD-ROM, và cứ
thế cứ thế. Nhưng công việc cơ bản, hằng ngày của học giả đó thì hệt như
cũ.”
Gã lần lượt nhìn về phía từng người bọn họ. “Thế nên chúng ta có một
sự bất cân đối ở đây. Các lĩnh vực tri thức của con người không hề cân bằng.
Các học giả về thời Trung Cổ tự hào rằng trong thế kỷ hai mươi thì cách
nhìn của họ đã trải qua một cuộc cách mạng vĩ đại. Nhưng vật lý học đã trải
qua ba cuộc cách mạng cùng trong thế kỷ đó. Một trăm năm trước đây, các
nhà khoa học đã tranh luận về tuổi của vũ trụ và nguồn của năng lượng mặt
trời. Chẳng ai trên thế giới biết câu trả lời hết. Ngày nay, tất cả những học
sinh tiểu học đều biết. Ngày nay, chúng ta đã thấy được chiều dài chiều rộng
của cả vũ trụ, chúng ta hiểu được nó từ cấp thiên hà tới cấp hạt hạ nguyên
tử. Chúng ta đã nghiên cứu được nhiều đến nỗi chúng ta có thể nói một cách
chính xác về những gì đã xảy ra trong vòng vài phút đầu tiên hình thành nên
vũ trụ bùng nổ này. Liệu các học giả Trung Cổ có gì sánh được với những
tiến bộ như thế này trong lĩnh vực của chính họ không? Một từ thôi, không.
Sao lại không? Vì chẳng có công nghệ hiện đại nào hỗ trợ cho họ hết. Chẳng
