hưu Cá nhân. Ông thường xuyên xuất hiện trên truyền hình để đảm bảo với
các công nhân rằng "Sẽ không ai lấy đi tấm séc của bà nội anh" (từ hệ thống
cũ của nhà nước). Ông đã bác bỏ một cách mỉa mai đề xuất rằng các công
đoàn trong nước, chứ không phải từng công nhân, sẽ chịu trách nhiệm lựa
chọn Cơ quan Quản lý Quỹ lương hưu cho các thành viên công đoàn. Cuối
cùng, ngày 4/11/1980, cải cách đã được thông qua, và có hiệu lực, theo đề
xuất ranh mãnh của Piñera, vào ngày 1/5, ngày Quốc tế Lao động năm tiếp
theo đó.
Phản ứng của công chúng là phấn khởi. Đến năm 1990 hơn
70% công nhân đã chuyển sang hệ thống cá nhân.
sổ mới sáng bóng trong đó ghi chép các khoản đóng góp và các khoản lãi từ
đầu tư. Cho đến cuối năm 2006, khoảng 7,7 triệu người Chile đã có tài
khoản hưu cá nhân, 2,7 triệu cũng được bảo hiểm bởi các hợp đồng y tế tư
nhân, trong khuôn khổ của cái gọi là hệ thống ISAPRE cho phép công nhân
được lựa chọn không tham gia hệ thống bảo hiểm y tế của nhà nước mà lựa
chọn các nhà cung cấp dịch vụ tư nhân. Điều này nghe có vẻ không giống
lắm, song - cùng với các cải cách khác theo trường phái Chicago được thực
hiện dưới thời Pinochet - đây cũng là một cuộc cách mạng lớn không thua
bất kỳ điều gì mà nhà Marxist Allende đã hoạch định hồi năm 1973. Hơn thế
nữa, cải cách này đã bị đưa ra tại thời điểm kinh tế bất ổn nghiêm trọng, hậu
quả của một quyết định khờ dại neo giữ đồng tiền của Chile theo đô la Mỹ
năm 1979, khi mà con chằn tinh lạm phát dường như đã bị xẻ thịt. Khi lãi
suất tiết kiệm Mỹ tăng không bao lâu sau đó, áp lực giảm phát lại nhấn Chile
vào một cuộc suy thoái đe dọa làm trật ray cả đoàn tàu tốc hành Chicago-
Harvard. Nền kinh tế sụt giảm 13% trong năm 1982, dường như đã chứng
minh những lời phê phán của cánh tả đối với "liệu pháp sốc" của Friedman.
Chỉ đến cuối năm 1985, cuộc khủng hoảng mới được xem như đã kết thúc.
Đến năm 1990 thấy rõ là cải cách đã thành công: các cuộc cải cách hệ thống
phúc lợi đã đóng góp tới một nửa vào việc giảm chi tiêu chính phủ từ 34%
GDP xuống còn 22%.
Liệu điều đó có bõ công không? Liệu điều đó có xứng đáng với canh bạc
đạo lý to lớn mà các chàng trai Chicago và Harvard đã thực hiện khi ngồi
cùng thuyền với nhà độc tài quân sự thích giết người và tra tấn? Câu trả lời
