chính Cabaducô, một trong những nhân vật tiêu biểu nhất mang tính chất
phiến loạn lịch sử của Orbahôxa đã nói cho tất cả mọi người biết rõ rằng là
hắn không muốn tranh cãi với chính phủ, cũng chẳng muốn hòa mình vào
những cuộc khiêu vũ có thể phải trả giá đắt.
Muốn nói gì thì nói nhưng tính hung hăng điên khùng của Ramôx
Cabaducô đã lún xuống cùng với tuổi tác. Bản tính nóng như lửa mà hắn
thừa hưởng ở những Cabaducô cha và ông, một giòng dõi thiện chiến nhất
đã hủy hoại và làm tiêu điều cả vùng này, bây giờ cũng đã nguội bớt phần
nào. Người ta còn kể thêm là những ngày vừa qua ông tỉnh trưởng mới đã
tổ chức một cuộc họp với nhân vật quan trọng này và được nghe từ chính
miệng hắn những lời bảo đảm chắc chắn nhất hứa hẹn góp phần vào việc
giữ gìn an ninh công cộng và tránh mọi trường hợp gây lộn xộn. Những
nhân chứng trung thực còn khẳng định là người ta đã trông thấy hắn đi lại
thân thiết với binh sĩ, cùng chia nhau một hạt thông với người cai này hoặc
người đội kia ở trong quán rượu, thậm chí người ta còn nói là chính quyền
sẽ dành cho hắn một chức vụ tốt đẹp ở tỉnh đường. Ôi, thật là khó khăn đối
với nhà sử học có ý định vô tư gạn lọc lấy sự thật trong những mớ ý kiến và
tư duy hỗn độn về những nhân vật nổi tiếng làm cho nhân loại đầy ứ bằng
tên tuổi của họ! Người ta không biết dựa vào đâu, và thiếu những tư liệu
chắc chắn, đó là nguyên nhân gây ra những lầm lẫn thảm hại trước những
sự kiện quan trọng như những ngày của Tháng Sương Mù
, như vụ họ
Borbôn vào cướp bóc thành La Mã, như vụ tàn phá thành Heruxalen. Có
nhà tâm lý nào, có nhà sử học nào có thể biết rõ được những suy nghĩ của
Bônapartê, của Carlôx V và của Titô? Trách nhiệm của chúng ta thật lớn
lao. Để thoát khỏi từng phần của mỗi rắc rối bòng bong đó, chúng ta cần
nhớ lại những lời lẽ, những câu nói và cả những bài diễn văn của chính
hoàng đế xứ Orbahôxa này. Bằng cách đó, mỗi người sẽ nêu ý kiến riêng
mà mình cho là đúng đắn hơn cả.
Không nghi ngờ gì là Crixtôbal Ramôx Cabaducô đã ra khỏi nhà lúc tối
mịt, khi đi qua phố Condextablê hắn gặp ba người nhà quê cưỡi la đi từ
