XXVII
Nỗi Đau Khổ Của Lão Cố Đạo
- H
ãy nhịn nhục, nhịn nhục! - Mụ Maria nhắc lại và lau khô nước mắt
- bởi vì đứa con thân yêu của tôi cả đời chỉ có thể là một kẻ nghèo hèn. Cứ
để mặc nó như vậy. Những vụ kiện cáo ngày càng thưa thớt. Chẳng bao lâu
sẽ đến lúc mà nghề luật sư không còn ra gì nữa. Tài năng mà làm gì? Học
cho lắm, học đến vỡ đầu vỡ óc ra mà làm gì? Chao ôi, chúng tôi nghèo,
thưa ông Inôxenxiô, sẽ có ngày thằng con tội nghiệp của tôi không còn đến
cả cái gối để mà kê đầu!
- Đàn bà...!
- Đàn ông...! Nếu không như vậy thì xin ông cho tôi biết, khi nhắm mắt
ông định để lại cho nó thừa hưởng gia tài những gì? Bốn căn phòng, sáu
cuốn sách, sự khốn khó và chẳng có gì khác nữa... Đến một lúc nào đó…
lúc nào, thưa ông... thằng con tội nghiệp của tôi thể lực sẽ suy nhược không
thể làm việc nữa, đầu óc nó sẽ quay cuồng khi đọc sách, nó thấy bụng cồn
cào, đầu óc nhức nhối khi làm việc ban đêm. Nó sẽ phải đi ăn mày, tôi sẽ
phải đi khâu thuê vá mướn, và ai mà biết đến, ai biết được... là chúng tôi sẽ
không phải đi ăn mày ăn xin.
- Đàn bà...!
- Tôi hiểu rõ điều tôi nói. Sẽ đến cái lúc - mụ đàn bà xuất chúng nói
thêm, cố ý gào khóc to hơn - trời ơi! Sao trời đày đọa chúng tôi thế này?
Chỉ có lòng người mẹ mới thấu hiểu được những nông nỗi này... Chỉ có
những người mẹ mới có thể chịu đựng nổi bao nhiêu thống khổ, đau xót vì
hạnh phúc của con mình. Còn ông... sao ông lại phải biết điều đó? Không,
một đằng là nuôi nấng chăm sóc con, và trải qua những nỗi cay đắng vì
con, còn một đằng là đọc kinh cầu nguyện trong nhà thờ, và dạy tiếng
Latinh ở học viện. Ông có biết con trai tôi, nó là cháu của ông, nó đã được
bao nhiêu điểm xuất sắc, nó là người đứng đắn, khôn khéo, tài giỏi, nó là
