niềm tự hào của Orbahôxa, ông có biết nó như thế nào đâu... Nó sẽ chết
đói, bởi vì ta đã biết cái nghề luật sư chẳng ăn thua gì, hoặc là nó phải cầu
cạnh những ngài nghị sĩ, xin được phái đi công cán ở La Habana, và bệnh
sốt rét vàng sẽ giết chết nó ở đấy.
- Nhưng, đàn bà...!
- Không, tôi sẽ không thúc giục, tôi sẽ lặng thinh, tôi sẽ không làm phiền
ông nữa đâu. Tôi là một con mụ lăng loàn, hay khóc lóc, hay thở dài, và tôi
không thể nhẫn nhục chờ đợi được nữa, bởi vì tôi là người mẹ thương con,
và tôi phải chăm lo cho hạnh phúc của con mình, rồi sẽ chết, đúng thế thưa
ông, tôi sẽ chết trong yên lặng, tôi sẽ chôn vùi nỗi đau xói của tôi, tôi sẽ
nuốt nước mắt để khỏi phiền lụy ông… Nhưng thằng con yêu quý của tôi
sẽ hiểu tôi, nó sẽ không bịt tai lại như ông lúc này đâu... Khổ thân tôi.
Thằng Haxintô tội nghiệp sẽ hiểu rằng tôi để cho người ta giết là vì nó, và
tôi đã đem mạng mình đổi lấy hạnh phúc cho nó. Tội nghiệp đứa con tôi
dứt ruột đẻ ra! Một người có bao nhiêu tài đức mà phải sống một cuộc đời
tầm thường trong điều kiện hèn mọn, bởi vì thưa chú, xin chú đừng nổi
giận... Dù ta tung hỏa mù ra đây đến mấy đi nữa thì chú cũng vẫn mãi mãi
là con của ông Tiniêblax
người giữ kho đồ thánh ở Xan Bernarđô... Còn
tôi, không lúc nào hơn con gái ông Inđêfônxô Tiniêblax, ông anh ruột của
chú, người bán hàng cơm. Và thằng con trai của tôi, bao giờ cùng chỉ là
cháu chắt của dòng họ Tiniêblax mà thôi... Dù trong dòng họ chúng ta có
một cây nến mười lăm ngọn
cũng chẳng đời nào ra khỏi bóng tối, không
bao giờ có được một mảnh đất để có thể nói đây là đất của tôi, chẳng khi
nào được cắt lông con cừu của chính mình, vắt sữa con dê của chính mình,
cũng chẳng bao giờ được thọc tay đến tận khuỷu vào mỗi bao lúa mì đã
được đập và phơi ở trên sân của mình. Tất cả chỉ vì ông thiếu tinh thần, chỉ
vì đầu óc ông ngây ngô, ngốc nghếch, vì lòng dạ ông nhỏ nhen...
- Nhưng,... nhưng, đàn bà... - Lão cố đạo mỗi lần nhắc lại câu nói ấy lại
cao giọng hơn một tí, hai bàn tay bưng tai, và lắc đầu, dáng điệu thật đau
khổ, tuyệt vọng. Cái giọng lải nhải, đay nghiến, chì chiết của mụ Rêmêđiôx
