Chứng bệnh về mắt, việc giao thiệp thái quá, và việc thờ phụng chẳng có
hiệu quả, cũng chẳng có mục đích gì đã làm cho bà già trước tuổi. Tuy còn
khá trẻ, nhưng bà lại không nghĩ như vậy. Có thể nói rằng, với những thói
quen và chế độ sinh hoạt của mình, bà đã tạo ra một lớp vỏ ngoài cứng như
đá, một lớp vỏ bọc trơ trơ không có cảm giác, và thu mình lại như một con
ốc trong cái vỏ trùm quanh mình. Bà Perfêcta ít khi ra khỏi cái vỏ ốc của
mình.
Những thói quen không thay đổi và lòng nhân hậu từ thiện của bà mà
chúng ta đã thấy từ khi bà xuất hiện trong câu chuyện này là những nguyên
nhân bà có uy tín lớn ở Orbahôxa. Ngoài ra, bà còn có những mối quan hệ
với những bà lớn ở Mađrít, và bằng cách đó mà bà thực hiện được việc
cách chức thằng cháu trai. Giờ đây, trong thời khắc hiện tại của câu chuyện
này, chúng ta thấy bà ngồi bên bàn viết. Nó là vật tri kỷ duy nhất của bà,
nơi bà làm các kế hoạch, nơi bà cất giữ những sổ ghi nợ của những người
nông dân trong vùng, và các món nợ tinh thần của bà đối với Chúa và với
xã hội. Ở đây, bà đã viết những bức thư mà cứ ba tháng một lần ông anh
trai của bà nhận được. Ở đây, bà cũng đã viết những bức thư ngắn xúi giục
tên chánh án và lão lục sự gây ra các vụ kiện cáo làm rầy rà Pêpê Rây. Ở
đây, bà đã giương cạm bẫy làm cho thằng cháu mất lòng tin ở chính phủ. Ở
đây, bà đã nhiều lần bàn bạc rất lâu với lão cố đạo Inôxenxiô. Để hiểu rõ
bối cảnh của những hành động khác mà ta đã thấy hiệu lực còn cần phải
theo bà đến nhà cha xứ và những gia đình bè bạn của bà nữa.
Chúng tôi không hiểu bà Perfêcta đã được mọi người yêu mến như thế
nào. Nhưng bà thường gây xích mích và thù hằn giữa người này và người
khác. Đó là kết quả tạo nên bởi lòng sùng tín của con người bẩm sinh tàn
nhẫn bất nhân. Lòng sùng tín ấy đáng lẽ phải nuôi dưỡng lương tri và phẩm
cách chân chính biểu hiện bằng những nguyên tắc vừa giản đơn vừa trong
sáng thì lại đi tìm nhựa sống qua nó trong những thể thức chật hẹp, chỉ
vâng theo những lợi ích của giáo hội.
Bà Perfêcta thỉnh thoảng lại ngừng viết, và đi sang phòng bên, phòng
riêng của con gái. Bà đã ra lệnh cho Rôxariô đi ngủ, nhưng cô đã trượt theo
