Những rạn san hô thường được so sánh với các khu rừng nhiệt đới, và chỉ
trên khía cạnh về sự đa dạng của sự sống, việc so sánh này là hợp lý. Hãy
lựa chọn bất cứ nhóm nào mà bạn thích, và những con số thật đáng kinh
ngạc. Một nhà nghiên cứu người Úc từng bẻ một khối san hô kích thước
bằng một quả bóng chuyền và thấy rằng sống bên trong đó có hơn 1.400 con
giun nhiều tơ thuộc về 103 loài khác nhau. Gần đây hơn, các nhà nghiên cứu
người Mỹ đã đập vỡ để vào trong những khối san hô hòng tìm kiếm các loài
giáp xác; trong một mét vuông san hô thu thập được ở gần đảo Heron, họ
tìm thấy các đại diện của hơn 100 loài, và trong một mẫu với kích cỡ tương
tự, được thu thập ở mỏm phía bắc của rạn san hô Great Barrier, họ tìm thấy
đại diện của hơn 120 loài. Ước tính có ít nhất một triệu loài và có thể tới
chín triệu loài sống ít nhất một phần đời của chúng ở các rạn san hô.
Sự đa dạng này càng đáng kinh ngạc nếu xem xét các điều kiện cơ sở ở
đó. Các vùng nước nhiệt đới có khuynh hướng nghèo dưỡng chất, như nitơ
và phốt-pho, những chất tối quan trọng cho hầu hết các dạng sống (Điều này
hẳn phải liên quan tới thứ được gọi là cấu trúc nhiệt của cột nước, và điều đó
giải thích tại sao các vùng nước nhiệt đới thường sáng trong đẹp đẽ). Hệ quả
là, các vùng biển ở những vùng nhiệt đới lẽ ra không có nhiều sinh vật, bởi
những vùng nước tương đương với vùng sa mạc trên cạn. Những rạn san hô
vì thế không chi là rừng nhiệt đới dưới nước; chúng là rừng nhiệt đới ở
Sahara của đại dương. Người đầu tiên thấy bối rối bởi sự bất tương đồng này
là Darwin, và kể từ đó nó đã được biết tới là “nghịch lý Darwin”. Nghịch lý
Darwin chưa bao giờ được giải quyết hoàn toàn, nhưng một chìa khóa cho
bài toán này có vẻ là sự tái tạo. Các rạn san hô, hay đúng hơn là sinh vật ở
rạn san hô, đã phát triển một hệ thống hiệu quả tuyệt vời, trong đó các
dưỡng chất được chuyển từ một lớp tổ chức hữu cơ này sang một lớp khác,
giống như ở một khu chợ trời khổng lồ. San hô là những tay chơi chính
trong hệ thống trao đổi phức tạp này, và cùng lúc, chúng cung cấp nền tảng
giúp cho việc buôn bán khả thi. Không có chúng, vùng biển đó chỉ là hoang
mạc.
