***
Trung tâm Bảo tồn loài Lưỡng cư El Valle (El Valle Amphibian
Conservation Center), hay EVACC (đọc là “ee-vac”), nằm dọc theo một con
đường bụi bặm không xa khu chợ trời bán những bức tượng ếch vàng nho
nhỏ. Nó có quy mô gần giống một trang trại vùng ngoại ô, chiếm một góc
phía sau của một vườn thú nhỏ, im lìm, ngay bên cạnh một chiếc lồng nhốt
những con lười lúc nào cũng ngái ngủ. Cả tòa nhà chất đầy các bồn chứa.
Những bồn chứa này xếp thành hàng dựa vào tường và nhiều bồn thì chất
chồng lên nhau thành đống ở giữa phòng, giống như những cuốn sách trên
giá trong một thư viện. Những bồn cao hơn là nơi ở của những loài như ếch
cây lemur, vốn sống dưới vòm lá của rừng nhiệt đới; những bồn thấp hơn là
của những loài như ếch tướng cướp đầu to, vốn sống trên mặt đất trong
rừng. Những bồn của loài ếch sừng có túi mang trứng trong một chiếc túi,
xếp cạnh những bồn của loài ếch mũ sắt lại mang trứng ở trên lưng. Vài
chục bồn khác dành cho những con ếch vàng Panama, Atelopus zeteki.
Ếch vàng có điệu bộ riêng, dáng đi khoan thai khiến chúng giống như
những người say rượu đang cố bước theo một đường thẳng. Chúng có các
chi dài, mảnh mai, chiếc mũi nhọn màu vàng, và đôi mắt đen nháy mà có vẻ
qua đó chúng nhìn thế giới đầy lo lắng. Bất chấp rủi ro đưa ra các phát biểu
nghe có vẻ hoang tưởng, tôi muốn nói rằng nhìn chúng rất thông minh.
Trong tự nhiên, ếch cái đẻ trứng ở những nơi nước chảy nông; trong khi đó,
ếch đực bảo vệ lãnh địa của chúng từ trên các tảng đá rong rêu. Ở EVACC,
mỗi bồn ếch vàng có dòng nước chảy riêng, nhờ vòi nước nhỏ cho riêng nó,
để các con vật này có thể sinh đẻ gần một khung cảnh suối giả giống nơi
từng là nhà của chúng. Ở một trong những dòng suối thay thế đó, tôi để ý
thấy một dây trứng ếch nhỏ như những hạt ngọc. Trên tấm bảng trắng gần
đó có người đã ghi chú đầy háo hức rằng một chú ếch đã “depositó
huevos!!” [
].
EVACC nằm đâu đó ngay giữa khu vực sinh sống của loài ếch vàng,
nhưng bởi thiết kế, trung tâm hoàn toàn cách biệt với thế giới bên ngoài.
Không có thứ gì vào tòa nhà đó mà không được khử trùng hoàn toàn, bao
