hộ dự án, nước này rơi vào cuộc khủng hoảng nợ gây tê liệt, và tới năm
1990, tỷ lệ lạm phát ở mức 30.000%. Chính quyền ngừng khoản trợ cấp đã
hứa hẹn với những người nuôi gia súc, và hàng nghìn mẫu rừng đã bị bỏ lại.
Xung quanh một số mảng rừng hình vuông của BDFFP, cây cối mọc lại
mạnh mẽ tới mức các khu quy hoạch rừng hẳn đã bị nuốt mất hoàn toàn nếu
Lovejoy không thu xếp để tái cô lập chúng bằng cách chặt bớt và đốt những
cây mới mọc. Dù rừng nguyên sinh tiếp tục suy giảm ở các vùng nhiệt đới,
rừng tái sinh ở một số vùng đang tăng lên.
Một lời giải thích khác nữa cho việc tại sao những quan sát không khớp
với tiên đoán là con người không thật sự tinh mắt lắm. Do phần lớn các loài
ở những vùng nhiệt đới là côn trùng và các loài không xương sống khác, đó
cũng là những loài được tiên liệu tuyệt chủng đa số. Nhưng do chúng ta
không biết, thậm chí là tới số hàng triệu, có bao nhiêu loài côn trùng ở vùng
nhiệt đới, chúng ta nhiều khả năng không chú ý nếu một hay hai hay thậm
chí là mười nghìn loài đã biến mất. Một báo cáo mới đây của Hội Động vật
học London ghi nhận rằng chúng ta “chỉ biết về tình trạng bảo tồn của không
tới 1% tất cả những loài không xương sống đã được mô tả”, và phần đa số
những loài không xương sống có lẽ chưa bao giờ được mô tả. Những loài
không xương sống có thể, như Wilson nói, “là những thứ nhỏ bé vận hành
thế giới này”, nhưng những thứ nhỏ bé dễ bị bỏ qua.
***
Vào lúc Cohn-Haft và tôi trở lại Trại 41, vài người khác đã tới, gồm có vợ
của Cohn-Haft, Rita Mesquita, vốn là một nhà sinh thái học, và Tom
Lovejoy, người đã tới Manaus tham gia nhóm Quỹ vì Amazonas bền vững.
Hiện đã ngoài bảy mươi, Lovejoy được ghi nhận đã đưa cụm từ “đa dạng
sinh học” vào từ vựng phổ thông và việc thai nghén ý tưởng “hoán đổi nợ
với tự nhiên”. Trong nhiều năm, ông đã làm việc cho Quỹ Thiên nhiên
hoang dã thế giới, Bảo tàng Smithsonian, Quỹ Liên Hiệp Quốc và Ngân
hàng Thế giới, những nỗ lực của ông đã góp phần quan trọng vào việc một
nửa rừng nhiệt đới Amazon giờ được pháp luật bảo vệ dưới một hình thức
nào đó. Lovejoy là một kiểu người hiếm có, ông thấy thoải mái với việc lần
