có một nghi can rõ ràng. Giả sử vì họ gần gũi với chúng ta, cả người
Denisovan và người hobbit đều có thời kỳ mang thai dài và do đó chia sẻ
đặc điểm dễ tổn thương then chốt giống hệ động vật lớn - tốc độ sinh chậm
chạp. Tất cả những gì cần làm để khiến họ diệt vong khi đó sẽ là áp lực
không ngừng đối với số cá thể trưởng thành có thể sinh sản.
Và điều tương tự cũng đúng với loài tiếp theo gần chúng ta nhất, trừ ngoại
lệ là loài người, tất cả các loài khỉ lớn ngày nay đều đang đối mặt với diệt
vong. Số lượng tinh tinh trong tự nhiên đã giảm gần một nửa so với 50 năm
trước, và số lượng khỉ đột núi cũng đi theo hướng tương tự. Khỉ đột đất thấp
(lowland gorilla) còn suy giảm nhanh hơn; số lượng ước tính loài này đã
giảm khoảng 60% chỉ trong hai thập niên qua. Các nguyên nhân của sự suy
giảm mạnh này bao gồm săn trộm, bệnh dịch và mất đi môi trường sống;
điều cuối cùng đã trở nên nghiêm trọng hơn bởi vài cuộc chiến tranh đã đẩy
những làn sóng người nhập cư xâm nhập vào vùng đất sống vốn đã giới hạn
của khỉ đột. Đười ươi Sumatra được xếp loại “bị đe dọa nghiêm trọng”, có
nghĩa là chúng “có rủi ro tuyệt chủng rất cao trong tự nhiên”. Trong trường
hợp này, mối đe dọa mang tính hòa bình hơn là bạo lực; phần lớn những con
đười ươi còn lại sống ở tỉnh Aceh, nơi mới đây việc kết thúc hàng thập niên
bất ổn chính trị đã dẫn tới gia tăng nạn phá rừng, cả hợp pháp và bất hợp
pháp. Một trong nhiều hậu quả không tính đến của thế Nhân sinh là việc xén
tỉa bớt cây phả hệ của chính chúng ta. Ta đã chặt bỏ những loài chị em của
chúng ta: người Neanderthal và người Denisovan nhiều thế hệ trước, giờ
chúng ta lại đang tấn công những họ hàng thứ nhất và thứ nhì. Vào lúc
chúng ta hoàn tất, có khả năng là trong những giống khỉ lớn không còn lại
đại diện nào, ngoại trừ chính chúng ta.
***
Một trong những bộ thu thập xương người Neanderthal lớn nhất từng
được tìm thấy - những di tích của khoảng bảy cá thể - được phát hiện
khoảng một thế kỷ trước ở một địa điểm tên là La Ferrassie, thuộc tây nam
nước Pháp. La Ferrassie nằm ở Dordogne, cách không xa La Chapelle và chỉ
trong nửa giờ lái xe so với hàng chục khu di chỉ khảo cổ quan trọng khác,
