Vì sao nhân loại phải sống hàng ngàn hàng ngàn năm để trưởng thành đến
tư duy độc thần?
Phải chăng tư duy này lẽ ra phải nảy sinh ngay từ đầu?
Khoa học đã chứng minh rằng ban đầu chỉ có một nhóm hoặc nhiều nhất là
vài nhóm. Nhưng theo thời gian chúng bắt đầu tăng lên, ngày càng nhiều
hon. Kỳ lạ là cái nhóm mới này không nghĩ đến chuyện xem xét trong
vùng, nghiên cứu tình hình, nghe thứ tiếng mọi người dùng để trò chuyện
với nhau, không - nó đến noi cùng với ngôn ngữ riêng của mình. Với đám
thần thánh riêng. với thế giới tập quán riêng. Nó đánh dấu sự khác biệt của
mình một cách rõ ràng ngay.
Cùng năm tháng, qua hàng thế kỷ, các nhóm ấy cứ nhiều thêm và nhiều
thêm. Trên châu lục này bắt đầu đầy chặt nhiều người, nhiều ngôn ngữ và
thần thánh.
***
Ở bất cứ đâu, Herodotus đều luôn cố gắng ghi lại tên các bộ lạc, vị trí và tập
quán của chúng. Họ ở đâu. Họ giáp ranh với ai. Vì hiểu biết về thế giới thời
đó ở Libya và Scythia, thậm chí cũng như ngày nay ở miền Bắc Congo
được hình thành theo chiều phẳng, nằm ngang chứ không phải theo chiều
thẳng đứng, tổng hợp từ trên không. Tôi biết các láng giềng gần nhất của
mình - thế thôi, còn họ thì biết những người khác, những người ấy - biết
những người tiếp theo và cứ thế ta đi đến tận cùng trái đất. Ai sẽ gom góp
và sắp đặt tất cả các mẩu ấy lại?
Không ai cả.
Không thể sắp xếp được chúng.
Khi đọc những trang dài dằng dặc của Herodotus thống kê các bộ lạc và
phong tục của họ, có thể thấy rõ các láng giềng nằm cạnh nhau theo quy tắc
đối nghịch. Vì thế mà giữa chúng có bao nhiêu thù hận, bao nhiêu cuộc
chiến. Trong trạm xá của bác sĩ Ranke cũng vậy. Vì cả gia đình ở bên
giường người bệnh cả ngày lẫn đêm, từng bộ lạc và thị tộc được ở các
