chỉ ăn một lần trong ngày. Nếuđức vua và cùng với ngài là cả đạo quân ăn
hai bữa - toàn bộ Thrace, Macedonia và Hy Lạp sẽ biến thành sa mạc, dân
địa phương sẽ chết đói.
***
Herodotus say mê cuộc di chuyển của đạo quân này, dòng sông người, gia
súc và dụng cụ, trang phục và khí giới, hùng hậu đến chóng mặt, vì mỗi sắc
dân có trang phục riêng, do đó màu sắc và sự đa dạng của đám đông này
khó mà tả xiết. Trung tâm của đoàn diễu hành là hai cỗ xe: “cỗ xe thánh của
Thần Ahura Mazda
được tám bạch mã kéo đi, người đảnh xe đi bộ sau
các con ngựa, tay cầm cương, vì không người nào được ngồi lên cỗ xe này.
Chính Xerxes đi sau nó trên cỗ xe thắng ngựa Nesaea... Tiếp theo là binh sĩ
dùng giáo, tiếp nữa là kỵ binh, rồi đến quân đoàn mười nghìn lính bất tử
nổi tiếng. Những người này lấp lánh đầy vàng. Họ dẫn theo các cỗ xe chở
thê thiếp và người hầu đông đúc được phục sức đẹp đẽ.” Theo sau họ là
đoàn quân tạp nham của các bộ tộc.
Nhưng đừng để cho sự huy hoàng của đoàn quân đang ra trận này đánh lừa
chúng ta. Đây không phải là buổi hội hè, lễ lạt. Trái lại, Herodotus ghi rằng
“chốc chốc lại phải thúc đạo quân tiến bước khó khăn trong im lặng này
bằng roi.”
Ông chăm chú theo dõi hành xử của vua Ba Tư. Xerxes có bản chất thất
thường và khó lường, là một mớ mâu thuẫn kỳ lạ, gợi nhớ đến Stavrogin
.
***
Và đây, ngài đang cùng đạo quân của mình trên đường tới Sardis: ngài phát
hiện ra trên con đường này một cây tiêu huyền, vì vẻ đẹp của nó, ngài đã
ban tặng những đồ trang trí bằng vàng và cử người trông nom vĩnh viễn.
Niềm ngây ngất trước nét quyến rũ và vẻ đẹp của cây tiêu huyền vẫn còn
đang lan tỏa trong ngài thì người ta báo tin bão lớn ở eo biển Hellespont đã
làm sập và phá hủy những cây cầu ngài cho xây để đạo quân mà ngài thống
lĩnh có thể đi từ châu Á qua châu Âu, kéo sang Hy Lạp. Nghe thấy thế,
