truyền thống riêng và các vấn đề riêng. Và rằng đúng hơn chính anh ta mới
là người mới đến, một người lạ, còn thế giới của anh ta - một hiện thực xa
xôi và trừu tượng.
***
Herodotus là người đầu tiên nhận thức được sự rộng lớn của thế giới đúng
như bản chất của nó. - Không, chúng ta không chỉ có một mình - ông nói
với người Hy Lạp trong tác phẩm của mình và để chứng minh điều này, ông
thực hiện các chuyến đi đến tận cùng trái đất. - Chúng ta có các láng giềng,
đến lượt họ lại có các láng giềng của mình, và tất cả chúng ta cùng sinh
sống trên một hành tinh.
Đối với một người từ trước đến nay vẫn sống trong tổ quốc bé nhỏ của
mình, nơi anh ta có thể đi bộ để đo diện tích của nó một cách dễ dàng, cái
khuôn khổ hoàn cầu mới này của hiện thực là một khám phá, nó thay đổi
hình dung của anh ta về thế giới, mang đến cho anh ta những tỉ lệ mới và
đặt ra các thước đo giá trị chưa được biét đến.
Đồng thời, khi Herodotus đi chu du và đến được các bộ tộc và sắc dân khác
nhau, ông nhìn thấy và ghi nhận, rằng mỗi một trong số chúng đều có lịch
sử riêng của mình, rằng nó diễn ra độc lập nhưng cũng song song với các
lịch sử khác, rằng tóm lại, lịch sử loài người giống một cái vạc lớn mà bề
mặt ở trong trạng thái luôn sôi sục. Trạng thái của những va chạm không
ngừng của hằng hà sa số các hạt chuyển động quanh quỹ đạo của mình, gặp
gỡ và giao nhau ở một số lượng điểm vô tận.
Herodotus còn phát hiện thêm một điều nữa, đó là sự đa dạng của thời gian,
hay chính xác hơn - vô số cách tính nó. Thời xa xưa những người nông dân
đơn giản tính thời gian bằng mùa của năm, dân thành phố - bằng thế hệ,
những người viết biên niên sử của các quốc gia thời cổ đại - bằng độ dài của
các triều đại trị vì. Làm sao so sánh được tất cả những cái đó, làm sao tìm
được một tỉ lệ hay một mẫu số chung? Herodotus luôn vật lộn với điều này,
luôn tìm các giải pháp. Quen với phép đo lường của máy móc, chúng ta
