CÁI MỎ NEO
Ta vẫn luôn bên bờ Địa Trung Hải, vùng biển của Herodotus, nhưng là ở
phần phía Đông của nó, nơi châu Âu tiếp giáp với châu Á và nơi hai châu
lục gắn kết với nhau bằng một chuỗi các hòn đảo ngập nắng, hình dáng
mềm mại, có những bờ vịnh yên tĩnh, êm ả, như đang mời gọi các thủy thủ
dừng chân ghé thăm.
Thủ lĩnh Ba Tư Mardonius rời bỏ nơi trú ẩn mùa đông của mình ở Thessaly
và tiến về phía Nam, “gấp gáp đưa quân đội của mình tấn công Athens”.
Nhưng khi đến thành phố, ông không gặp người dân nào. Athens đã bị phá
hủy và bỏ hoang. Dân chúng đã sơ tán, đến ẩn nấp ở Salamis. Ông cử người
của mình đến đó, một anh chàng Murichides nào đấy, để một lần nữa đề
nghị người Athens đầu hàng và công nhận vua Xerxes là vua của mình.
Murichides đưa ra lời đề nghị này cho chính quyền tối cao của Athens - Hội
đồng Năm trăm, khi ấy rất đông người Athens dự thính các phiên họp của
hội đồng này. Mọi người lắng nghe một thành viên hội đồng là Lycides phát
biểu rằng theo anh ta, tốt hơn là nên chấp nhận đề nghị hòa giải của
Mardonius và thỏa hiệp với Ba Tư theo cách nào đó. Nghe thấy thế, người
Athens nổi giận, vây quanh lấy Lycides và ném đá anh ta chết ngay tại chỗ.
Chúng ta hãy dừng lại ở cảnh này.
Ta đang ở trong một nước Hy Lạp dân chủ, hãnh diện về tự do ngôn luận và
quyền con người, về tự do tư tưởng và phát biểu ý kiến. Một trong số các
công dân tin tưởng vào tất cả những giá trị và quyền lợi ấy phát biểu công
khai ý kiến của mình. Ngay lập tức tiếng la hét nổi lên! Lycides đơn giản là
đã quên mất rằng đang có chiến tranh, và nếu có chiến tranh thì tất cả các
quyền tự do dân chủ, ngôn luận và quyền cá nhân đều bị xếp xó. Vì chiến
tranh có những luật lệ riêng của nó, và cả bộ luật của các nguyên tắc đã bị
rút gọn lại thành một quy tắc cơ bản duy nhất - chiến thắng bằng mọi giá!
Vậy nên khi Lycides chỉ vừa mới dứt lời, người ta đã giết chết anh ta. Có
thể hình dung đám đông nghe anh ta nói đã giận dữ, kích động và điên
