đây chưa từng có dấu chân người”, thoát khỏi sự bao vây của lực lượng
Tưởng Giói Thạch và sau đó phản công được.
Đôi khi, chán đọc sách của Mao, tôi cầm lên tay cuốn sách của Trang Tử.
Trang Tử là một Đạo gia triệt để, khinh khi mọi thứ danh lợi phù du và coi
nhà tư tưởng lớn của Đạo giáo Hứa Do là hình mẫu để noi theo. Chính là
“khi vua Nghiêu - vị vua huyền thoại của Trung Quốc - đề nghị nhường
ngôi, ông đã rửa tai vì bị những lời nói đó làm bẩn và lên núi Cơ Sơn ở ẩn”.
Tựu trung, đối với Trang Tử cũng như với Sách Ecclesiastes
, thế giới bên
ngoài là vô nghĩa, là phù phiếm: “Khi đấu tranh hay phụ thuộc vào thế giới
bên ngoài, chúng ta lao đến cùng như con ngựa đang phi. Điều đó chẳng
phải là đáng buồn hay sao? Ta phiền não cả đời mà không chiêm ngưỡng
thành quả lao động của mình, không phải là đáng tiếc hay sao? Người ta nói
có sự bất tử, nhung nó có ích gì? Thân xác tan ra, linh hồn cũng tan theo.
Đó chẳng phải là điều đáng tiếc nhất hay sao?”
Trang Tử đầy lưỡng lự, không có gì đối với ông là chắc chắn: “Lời không
phải như gió thổi. Lời nói lên một điều gì đó, nhung chưa định được là điều
gì. Quả thực có cái gì là lời nói không, hay là không có gì như vậy cả? Có
thể phân biệt lời nói với tiếng chim non chiêm chiếp hay không?”
Tôi muốn hỏi đồng chí Li xem người Trung Quốc hiếu những đoạn này thế
nào, nhưng chiến dịch cổ động cho việc học tập lời Mao khiến tôi e rằng
những câu của Trang Tử nghe có vẻ quá khiêu khích, vì vậy tôi chọn một
đoạn hoàn toàn vô hại về con bướm: “Một lần Trang Chu mơ thấy mình là
bướm, vui phận làm bướm, bay lượn mà không còn biết mình là Trang Chu
nữa. Chợt tỉnh giấc thì lại thấy mình là Trang Chu. Bây giờ thì không biết
Trang Chu chiêm bao là bướm, hay bướm chiêm bao là Trang Chu. Mặc dù
Trang Chu và bướm là khác biệt hẳn nhau. Đó gọi là vật hóa”.
Tôi nhờ đồng chí Li giải nghĩa câu chuyện này cho mình. Anh lắng nghe,
mỉm cười và ghi chép lại cẩn thận. Anh nói phải đi hỏi rồi sẽ trả lời tôi.
Nhưng anh đã chẳng bao giờ cho tôi câu trả lời.
***
