Nhưng tại sao cùng một đồ vật người ta lại miêu tả bằng những dấu hiệu
hoàn toàn khác nhau? Trên khắp trái đất con người, ngọn núi hay cái cây
trông đều giống nhau, vậy mà trong mỗi hệ thống chữ cái nó lại tương ứng
với những biểu tượng, liên tưởng và chữ cái khác nhau. Tại sao? Tại sao cái
cá thể đầu tiên, đầu tiên nhất trong mỗi nền văn hóa, khi muốn mô tả bông
hoa lại đặt ra một vạch thẳng, người khác thay vào đó lại đặt hình tròn,
người khác nửa - hai vạch và một dấu mũ? Những cá thể ấy quyết định
chuyện này một mình hay chung nhau? Họ có bàn thảo trước không? Có
tranh luận bên đống lửa hay không? Có thông qua trong cuộc họp gia đình
không? Trong hội đồng bộ lạc? Các bô lão có góp ý không? Hay các thầy
lang? Các nhà tiên tri?
Bởi vì sau đó, khi chốt đã sập xuống là không cách nào thoái lui. Mọi
chuyện tự đi theo dòng chảy của mình. Từ cái khác biệt đầu tiên đơn giản
nhất ây - khi ta vạch một vạch sang bên trái, còn vạch thứ hai sang phải -
sinh ra mọi khác biệt khác, mỗi lúc một phức tạp và tinh vi hơn, bởi vì tư
duy quỷ quái của sự phát triển hệ thống chữ cái thường dẫn đến việc theo
thời gian nó ngày càng phức tạp hơn, càng trở nên khó hiểu hơn đối với
người ngoại đạo, và thậm chí - như đôi khi có thể thấy - hoàn toàn không
thể giải mã.
***
Dù rằng hệ thông chữ cái Hindi và Trung Quốc gây cho tôi những khó khăn
như nhau, cách hành xử của người dân ở hai đất nước này lại khác nhau rõ
rệt. Người Hindu là một cá thể thoải mái, người Trung Quốc - cứng nhắc và
cảnh giác. Đám đông người Hindu là không định dạng, trôi nổi và chậm
chạp, đám đông người Trung Quốc được xếp thành hàng, trật tự và bước
đều bước. Tôi cảm thấy trên đám đông người Trung Quốc có một vị chỉ
huy, một người có uy quyền, trái lại trên đám đông người Hindu là hội đồng
tối cao các thánh thần không đếm xuể và có phần dễ dãi. Nếu đám đông
người Hindu bắt gặp điều gì đó thú vị, họ xem xét và bắt đầu bàn luận.
Trong trường họp ấy đám đông người Trung Quốc sẽ đi tiếp, kiên định, có
kỷ luật, nhìn chăm chăm về cái đích được định trước. Người Hindu nhiều
