với thuyền trưởng, khi phát hiện ra mình có thai, sợ chuyện bị bại lộ trước
cha mẹ, nàng đã tự nguyện ra khơi cùng người Phoenicia.”
Tại sao Herodotus bắt đầu việc mô tả thế giới vĩ đại của mình bằng sự kiện
tầm thường (theo người Ba Tư) về chuyện bắt cóc đàn bà con gái? Vì ông
tuân theo quy luật của thị trường truyền thông: một câu chuyện, để đắt
hàng, thì phải hắp dẫn, phải có một chút mắm muối, cái gì đó giật gân, cái
gì đó rùng mình. Những chuyện về bắt cóc phụ nữ thỏa mãn đầy đủ các yêu
cầu ấy.
Herodotus sống vào giai đoạn bản lề giữa hai thời kỳ - tập quán truyền khẩu
vẫn thống lĩnh, nhưng thời của sử viết đã bắt đầu. Nhịp sống và làm việc
của Herodotus có thể là như sau: ông đã có một chuyến đi xa nhằm thu thập
tài liệu, rồi ông trở về, đi khắp các thành phố Hy Lạp, tổ chức một thứ gì đó
theo kiểu các buổi thuyết trình và kể về các trải nghiệm, ấn tượng và quan
sát của mình từ những chuyến đi. Có thể ông kiếm sống nhờ những cuộc
gặp gỡ này, và chúng cũng đủ cho những chuyến du ngoạn tiếp theo. Như
vậy ông cần phải làm thế nào để có nhiều người nghe nhất, phải thu hút
đám đông. Vì vậy cách tốt nhất là bắt đầu bằng những chuyện gây chú ý,
đánh thức trí tò mò, có mùi vị giật gân. Trong toàn bộ tác phẩm của ông
luôn xuất hiện những chủ đề làm người nghe xúc động, bất ngờ, hãnh diện,
thiếu những cao trào này họ sẽ thấy chán và bỏ đi trước khi hết giờ, để diễn
giả lại với hầu bao rỗng không.
Nhưng trong việc thuật lại chuyện bắt cóc phụ nữ không chỉ có sự giật gân
rẻ tiền, những chủ đề kích động, nóng sốt. Bởi vì ngay ở đây, ngay từ khi
bắt đầu những điều tra, ông đã cố gắng trình bày nguyên lý đầu tiên của
mình dành cho lịch sử. Tham vọng này xuất phát từ việc Herodotus trong
các chuyến đi đã thu thập rất nhiều tư liệu từ các thời đại và nơi chốn khác
nhau, ông muốn thiết lập và định nghĩa một nguyên tắc nào đó ngõ hầu sắp
xếp lại cái tập hợp các sự kiện có vẻ như lộn xộn và nhiều vô số này. Liệu
có thể xác định được nguyên tắc ấy không? Herodotus trả lời rằng có. Cụ
thể đó là lời giải đáp cho câu hỏi: ai bắt đầu trước? “Ai gây ra thiệt hại
trước tiên?” Có trước mắt lời giải đáp này, chúng ta sẽ dễ dàng hơn khi di
