sẵn lòng khoe nó với khách đến thăm. Chuyện xảy ra vào giữa thế kỷ VI
trước Công nguyên, vài chục năm trước khi Herodotus ra đời.
Một lần, tất cả các triết gia Hy Lạp thời ấy, trong số đó có cả Solon người
Athens (nhà thơ, người sáng lập nền dân chủ Athens, nổi tiếng thông thái),
đến thủ phủ của Lydia, Sardis. Croesus đích thân tiếp đón Solon và ra lệnh
kẻ hầu người hạ cho ông xem các kho báu của mình, chắc rằng cảnh tượng
đã làm cho vị khách choáng váng, ngài bèn hỏi ông: “Ta muốn hỏi ông, ông
đã nhìn thấy người hạnh phúc nhất trong số tất cả mọi người chưa?” Ngài
hỏi với niềm tin rằng chính mình là con người hạnh phúc nhất ây.
Nhưng Solon không tâng bốc ngài chút nào mà kể tên mấy anh hùng của
người Athens nô lệ như những người hạnh phúc nhất, và nói thêm: “Hỡi
Croesus, ngài hỏi tôi, người biết rõ thánh thần hay thay đổi và ghen tị đến
thế nào, về số phận, về con người? Trong quãng thời gian dài của cuộc đời
chúng ta phải nhìn thấy nhiều điều không mong muốn, cũng phải đau khổ
nhiều. Tôi đặt giới hạn cuộc sống con người là đến bảy mươi tuổi, bảy
mươi năm đó là hai mươi lăm nghìn hai trăm ngày. Trong số tất cả các
ngày ấy không có một ngày nào giống ngày nào. Vậy thì, Hỡi Croesus, con
người hoàn toàn chỉ là món đồ chơi của số mệnh. Quả thực tôi thấy rằng
ngài rất giàu và cai trị rất nhiều người. Nhưng điều ngài hỏi tôi, tôi chưa
thế trả lời nếu chưa biết rằng ngài đã kết thúc đời mình tốt đẹp. Nếu mọi
thứ chưa đi đến hết, tốt hơn là chưa phán xét và nói 'Tôi hạnh phúc'. Với
mỗi sự việc đều phải nhìn vào cái kết, nó xảy ra như thê nào: bởi vì thượng
đế thường chỉ cho nhiều người được xem hạnh phúc, để sau đó đánh gục và
làm họ tan nát.”
Trên thực tế, sau khi Solon rời khỏi, sự trừng phạt nặng nề của thánh thần
đã chụp xuống Croesus và có thể đó là vì ngài nghĩ mình là người hạnh
phúc nhất trên trái đất. Croesus có hai người con trai - Atys tuấn tú và
người con thứ hai bị câm điếc. Ngài che chở và chăm lo cho Atys như giữ
con ngươi trong mắt mình. Nhưng mặc dù vậy, một người khách của
Croesus là Adrastus đã vô tình giết chết cậu trong cuộc đi săn. Khi ý thức
được những gì mình làm, Adrastus suy sụp. Trong đám tang Atys, ông đợi
