của kinh văn đó. Mọi chúng sinh đều nghe và đều hiểu được, thì Phật pháp
mới có thể phát triển rộng rãi.
Tôi lấy làm cảm phục. Có lẽ chỉ có chàng mới thấu suốt chân lý này. Thế
nên, phương pháp dịch thuật kinh Phật của chàng nhấn mạnh dịch ý là
chính, những đoạn uyên thâm khó hiểu, chàng đều lược bỏ hoặc rút ngắn
lại. Chính điều này đã khiến không ít học giả Phật học, thậm chí là các đệ
tử của chàng cũng hoài nghi rằng, vì chàng là người Khâu Tử, nên không
tinh thông Hán văn, không giỏi tiếng Hán một cách toàn diện, sâu sắc. Lẽ
nào, do trình độ tiếng Hán có hạn, nên chàng chỉ có thể dịch ý chứ không
thể dịch toàn văn nguyên tác?
Những kinh văn do Rajiva chuyển dịch, được lưu truyền rộng rãi nhất
gồm: "Kinh kim cương", "Kinh diệu pháp liên hoa", "Kinh Duy Ma Cật sở
thuyết". Không ít người từng chuyển dịch những cuốn kinh này. Ví như
"Kinh kim cương" có tới bảy bản dịch, trong đó có cả bản dịch của Huyền
Trang. Trình độ tiếng Hán của ngài Huyển Trang chắc chắn cao hơn Rajiva,
vậy tại sao, bản dịch của Rajiva lại có sức sống mãnh liệt hơn cả?
Người đời sau bình xét về cuốn "Thực tưởng luận" mà chàng viết theo
yêu cầu của vua Diêu Hưng như sau: "Ngôn từ trau chuốt, không cần sửa
đổi, hành văn uyển chuyển, dễ hiểu, dễ cảm". Điều này vẫn chưa đủ để
chứng minh trình độ Hán ngữ của chàng ư? Sở dĩ chàng chú trọng việc dịch
lấy ý tứ, là vì chàng hiểu rằng đối tượng truyền pháp mà chàng hướng đến
là đông đảo quần chúng nhân dân. Huyền Trang dịch kinh trong vòng hai
mươi năm, tổng số kinh văn mà ngài chuyển dịch lên đến hơn một ngàn ba
trăm cuốn. Thời gian dịch thuật của Rajiva ngắn ngủi, số lượng kinh văn
chàng dịch chỉ có hơn ba trăm cuốn. Nhưng những kinh văn Rajiva chuyển
dịch đều được quảng đại quần chúng tìm đọc tại các ngôi chùa ở thế kỷ
XXI, trong khi ngài Huyền Trang chỉ có bộ "Tâm kinh" là được nhiều
người biết đến. Bởi vì, kinh văn mà Huyền Trang chuyển dịch đều là những
kinh văn ở tầm lý luận rất cao, chỉ có những người chuyên ngành nghiên
