quyết cổ truyền của địa phương, hãy bước qua một bên và để các quản lý
địa phương sắp xếp và giải quyết vấn đề.
Một lần ở Trung Quốc, một vị giám đốc điều hành của chúng tôi bị bắt giữ
vì tội làm ô nhiễm môi trường tại An Huy. Nhà máy sản xuất đồ nhựa của
chúng tôi ở tỉnh kế bên có hệ thống xử lý nước thải, được cả bằng ban khen
của Tỉnh ủy, nhưng vẫn không ngăn ngừa được một quan chức tại An Huy
thưa chúng tôi ra tòa. Khi viên giám đốc công ty đến dự theo trát đòi, anh ta
bị công an bắt tại khách sạn vào đêm trước đó.
Tòa xử chúng tôi thua, vì tội coi thường pháp luật, không hầu tòa. Chúng
tôi phải nhờ một “cò” pháp luật địa phương (nguyên là thẩm phán đã về
hưu) để thương lượng. Chúng tôi trả 400 ngàn thay vì 600 ngàn đô la như
tòa phán quyết và mọi chuyện xếp lại trong êm thấm. Nếu tôi ra mặt và đi
xuống tận An Huy để phản đối hay kiện cáo gì về “luật rừng” này theo tinh
thần dân chủ Mỹ, có lẽ tình huống sẽ tệ hại hơn nhiều.
Đừng coi mặt mà bắt hình dong
Quốc gia, dân tộc nào cũng có kẻ xấu người tốt, dân làm ăn lương thiện và
dân phi pháp, người quản lý bài bản bền vững và dân chụp giựt vô tâm.
Đừng để những hấp dẫn bề ngoài mà xao nhãng đi việc điều tra sâu kỹ về
bất cứ một đối tác, tư vấn hay nhân viên quan trọng. Tại Mỹ, những công ty
thám tử tư chuyên về điều tra doanh nghiệp như Kroll, Rehmann… chứa
đầy vài trang niên bạ của điện thoại. Tốn vài nghìn đô la để hiểu rõ mọi đối
tác là cái giá bảo hiểm rẻ, so với những hậu quả tệ hại có thể xảy đến.
Trong những giao tiếp sơ khởi, thì Google, Bing, Yahoo Search là điều phải
làm.
Một trong những thành kiến của người Á, Phi... là sự tôn trọng các nhân vật
từ Tây Phương (Âu, Mỹ, Úc…), có lẽ bắt nguồn từ những thói quen lịch sử
làm dân thuộc địa. Tôi vẫn cười đùa với bạn bè là hai rào cản lớn nhất trong
sự nghiệp của tôi là tên Phan (nghe rất Tàu) và dáng mạo không có mắt
xanh mũi lõ như các anh bạn da trắng. Bị kỳ thị tại Âu Mỹ là chuyện bình
