gì với họ, cũng như nhau cả thôi’
. Ông ta có lý, đó là hạnh phúc duy
nhất,” De Charlus nói thêm, giọng buồn buồn; “và niềm hạnh phúc ấy,
than ôi, cuộc đời sắp đặt thật dở, chẳng mấy khi ta được hưởng nó.
Tổng lại, bà De Sévigné còn may mắn hơn nhiều người khác. Bà ấy đã
qua một phần lớn cuộc đời bên những gì mình yêu.”
“Cháu quên rằng đó không phải là ái tình, đó là quan hệ với con gái.”
“Nhưng điều quan trọng trong cuộc đời là yêu, chứ không phải
những gì mình yêu,” ông nói tiếp, giọng tự tin, đanh thép, gần như
quyết đoán. “Có thể nói, so với những mối quan hệ tầm thường của
thiếu gia nhà Sévigné với những cô bồ thì tình cảm Madame de
Sévigné dành cho con gái còn giống với niềm đam mê mà Racine tả
trong Andromaque hay Phèdre hơn. Cũng tương tự như vậy là tình yêu
của một người theo chủ nghĩa thần bí đối với vị thần của mình. Chúng
ta vạch xung quanh tình yêu những đường ranh giới quá hẹp chỉ vì
chúng ta chẳng hiểu biết gì về cuộc đời.”
“Chú thích Andromaque và Phèdre lắm phải không?” Saint-Loup hỏi
ông chú.
“Trong một vở bi kịch của Racine có nhiều chân lý hơn trong tất cả
các vở kịch của Victor Hugo,” ông De Charlus đáp.
“Giới thượng lưu mới dễ sợ làm sao,” Saint-Loup ghé tai tôi nói nhỏ.
“Thích Racine hơn Victor Hugo dù sao cũng thật quá quắt!” Anh thành
thật lấy làm buồn vì lời lẽ của ông chú, nhưng điều an ủi anh là niềm
vui thích được nói mấy tiếng “dù sao” và nhất là “quá quắt”.
Nói lên những suy nghĩ ấy về nỗi buồn phải sống xa những gì mình
yêu (những suy nghĩ đã khiến bà tôi nhận xét rằng ông cháu của
Madame de Villeparisis hiểu một số tác phẩm sâu sắc hơn bà cô mình
nhiều và nhất là có một cái gì khiến ông ta vượt trội hơn hẳn phần đông
những người thuộc giới giao tế phù hoa), ông De Charlus không những
bộc lộ một sự tinh tế về cảm xúc quả thực hiếm thấy ở nam giới; mà
bản thân giọng ông cũng thật đặc biệt - tựa như một số giọng ca sĩ nữ
