và như thế, người ta băng qua những cánh đồng tươi nắng, vào những
khung cảnh râm mát, đổ những con dốc. Đó là một buổi sáng đẹp trời
mặc dù trước đó đã có dông. Thậm chí người ta còn cảm thấy những
tác động mạnh mà những con thuyền bất động phải khắc chế để giữ
vững thăng bằng, chúng nằm im tận hưởng ánh nắng và khí mát, ở
những khoảng biển tĩnh lặng đến nỗi những phản quang gần như có độ
chắc và thực hơn cả những vỏ tàu bị một hiệu quả ánh sáng làm bốc
hơi, đồng thời lại bị lối vẽ phối cảnh làm chồng chéo lên nhau. Hoặc
nói đúng ra, những phần khác của biển không như thế. Vì giữa những
phần ấy với nhau, cũng có nhiều điểm khác nhau như giữa một phần
trong số đó với ngôi nhà thờ nhô lên khỏi mặt nước và những con tàu
đằng sau thành phố. Sau đó, minh trí mới định rõ những gì hiện diện là
cùng một yếu tố - chỗ này đen kịt một cơn dông, xa hơn chút nữa lại
hòa cùng một màu với bầu trời, cũng nhẵn bóng như thế, và kia nữa,
trắng xóa ánh mặt trời, sương mù và bọt sóng, chắc nịch, đặc vẻ đất
liền, bao quanh toàn nhà cửa, đến nỗi khiến người ta nghĩ đến một con
đường đá nào đó hay một cánh đồng tuyết phủ trên đó người ta khiếp
hãi trông thấy một con tàu biển trên cạn leo một con dốc dựng đứng,
như một chiếc xe vừa phì phò vượt qua một khúc sông cạn, nhưng chỉ
một lát sau, khi nhìn thấy những con tàu ngất ngư xung quanh, người ta
hiểu ra rằng, mặc dù giống hệt đất liền về mọi mặt, đây vẫn là biển cả
Mặc dù người ta có lý khi nói rằng trong nghệ thuật không có sự tiến
bộ hay khám phá, mà chỉ có trong khoa học, rằng mỗi nghệ sĩ lại bắt
đầu những nỗ lực cá nhân vì bản thân mình thì không thể trông chờ bất
cứ nghệ sĩ nào khác giúp đỡ hoặc cản trở trong tiến trình của mình, thì
vẫn phải công nhận rằng trong chừng mực nghệ thuật làm sáng tỏ một
số quy luật, một khi chúng được kỹ nghệ phổ biến rộng rãi, nghệ thuật
thời trước, qua cái nhìn hồi cố, đã mất đi phần nào sự độc đáo ban đầu.
Từ những khởi đầu của Elstir, chúng ta đã làm quen với cái mà người ta
gọi là những tấm hình “tuyệt vời” chụp phong cảnh và thành phố. Nếu
ta cố xác định rõ cái mà trong trường hợp này, những người yêu tranh
