giờ nhắc lại nữa.
“Sau nữa,” Andrée nói tiếp với một giọng thoáng chút khinh khi hầu
như không thể nhận ra đối với đám bạn học ấu trĩ hơn, tuy nhiên không
khỏi sung sướng vì đã khiến chúng thần phục mình và trong bụng tự
hào về cách mình soạn bài làm hơn là để lộ ra, “Sophocle ở địa ngục tất
phải rành thông tin. Vậy ông ta ắt phải biết rằng Athalie không phải
được trình diễn trước đại công chúng, mà là trước Ngọc hoàng
số đại thần được sủng ái. Điều Gisèle nói về sự đánh giá của những
người sành sỏi không phải là tồi nhưng có thể bổ sung cho đầy đủ.
Sophocle, trở nên bất tử, rất có thể có tài tiên tri và báo trước rằng theo
Voltaire, Athalie không những sẽ là ‘kiệt tác của Racine, mà còn là của
trí tuệ loài người’
.” Albertine như uống từng lời của bạn, đồng tử như
bốc lửa. Và cô gạt phắt lời đề nghị chơi bài của Rosemonde với vẻ bất
bình sâu sắc nhất.
“Cuối cùng,” Andrée nói, vẫn với cái giọng thoải mái, thư thái, hơi
giễu cợt và đầy tự tin, “nếu trước hết, Gisèle thong thả ghi những ý đại
quát nó cần phát triển, có thể nó sẽ nghĩ tới những điều mà tớ đây, tớ ắt
sẽ làm: chỉ ra sự khác biệt trong cảm hứng tôn giáo của các dàn đồng ca
của Sophocle và của Racine. Mình sẽ đặt vào miệng Sophocle lời nhận
xét rằng tuy những dàn đồng ca của Racine cũng thấm đẫm tình cảm
tôn giáo như những dàn đồng ca của bi kịch Hy Lạp, nhưng những
Thượng đế được tôn thờ không phải là một. Thượng đế của Joad chẳng
có gì liên quan với Thượng đế của Sophocle. Và một cách hoàn toàn tự
nhiên, điều đó, sau khi đóng lại phần phát triển, dẫn đến kết luận này:
‘Quan trọng gì sự khác nhau giữa các tín ngưỡng?’ Sophocle thận trọng
nhấn mạnh điểm đó. Ông sợ xúc phạm những tín niệm của Racine và
lướt vài câu về những bậc thầy ở Port-Royal, ông chủ yếu ca ngợi
người kình địch của mình về tầm cao thiên tài thơ của ông ta.”
Sự chăm chú và khâm phục làm Albertine nóng bừng đến nỗi đổ mồ
hôi hột. Andrée vẫn giữ vẻ phớt đời tươi tỉnh của một công tử bột cái.
