DƯỚI BÓNG NHỮNG CÔ GÁI TUỔI HOA - Trang 132

tên của vị Thi Nhân dịu dàng đầu bạc, vẫn bằng cái giọng như lúc trước
(như thể chúng tôi chỉ là hai khách mời mà người này cũng mãn
nguyện ngang người kia được làm quen với nhau). Cái tên Bergotte làm
tôi giật bắn người như tiếng nổ từ một khẩu súng ngắn vừa nhả đạn vào
tôi, nhưng theo bản năng, để giữ vẻ bình tĩnh, tôi cúi chào; trước mặt
tôi, hệt như nhà ảo thuật mặc áo đuôi tôm mà ta thấy hiện ra nguyên
vẹn giữa đám bụi mù của một cú nổ từ đó vụt bay ra một con chim bồ
câu, một người chào lại tôi, một người còn trẻ, thấp bé nhưng vai rộng,
lưng bè bè, thô kệch, cận thị, với cái mũi ngắn tẹt và bộ râu đen. Tôi
buồn nẫu lòng, vì điều vừa tan thành tro bụi không chỉ là hình ảnh ông
già liêu xiêu biến mất không để lại chút dấu vết, mà còn là vẻ đẹp của
một sự nghiệp lớn lao tôi đã lồng được vào cái cơ thể suy nhược và
thiêng liêng mà tôi dựng nên như một đền thờ cốt dành cho vẻ đẹp ấy,
nhưng trên cái thân hình to mập đầy những vằn mạch, xương xẩu, nổi
hạch của người đàn ông thấp bé có cái mũi tẹt và bộ râu đen trước mặt
tôi thì chẳng có chỗ nào dành cho vẻ đẹp ấy. Toàn bộ hình ảnh ông già
Bergotte mà chính tôi đã từ từ, nắn nót tạo dựng tỉ mỉ từng li từng tí,
như đắp một thạch nhũ, bằng vẻ đẹp trong suốt nơi những cuốn sách
của ông, cái hình ảnh ông già Bergotte ấy, đùng một cái, trở nên hoàn
toàn vô dụng, một khi phải giữ lại cái mũi xoắn trôn ốc và bộ râu đen
kia; tựa như bỗng thành vô nghiệm cái lời giải ta tìm ra cho một bài
toán ta đọc chưa đầy đủ dữ kiện và không tính đến việc tổng số phải là
một con số nào đó. Cái mũi và bộ râu là những yếu tố không thể tránh
khỏi và càng thêm phiền toái bởi, cùng với việc buộc tôi phải xây dựng
lại hoàn toàn nhân vật Bergotte, chúng dường như còn bao hàm, tạo
sinh, tiết ra không ngừng một thứ tâm thái bận rộn và tự mãn, lạc điệu,
vì cái tâm thái này chẳng liên quan gì với thứ thông minh tràn khắp
những cuốn sách rất thân thuộc với tôi, những cuốn sách thấm đẫm một
minh triết dịu dàng và thần tiên. Xuất phát từ những cuốn sách ấy, tôi ắt
không thể đi tới cái mũi ngắn tẹt này; nhưng xuất phát từ cái mũi này
(nó có vẻ bất cần đời, cứ độc hành và tung tẩy thoải mái), tôi đi theo
một hướng khác hẳn với tác phẩm của Bergotte, có lẽ tôi sẽ đi tới cái