và rút khỏi nhóm, theo một giai thoại mà bà đã thuyết phục được những
người mới tới không biết về quá khứ của bà tin là thật, nhưng chính bà
thì lại không tin. Nhưng chúng ta đã sắm quá nhiều vai ưa thích và ôn
tập chúng quá nhiều trong tâm trí đến nỗi chúng ta dễ dàng dựa vào
chứng cứ giả tạo của chúng hơn là vào bằng chứng của một thực tế hầu
như đã bị quên lãng hoàn toàn. Những hôm Madame Swann không
bước chân ra khỏi nhà, ta thấy bà trong chiếc áo nhiễu Tàu mặc trong
nhà, trắng như tuyết đầu mùa, đôi khi mặc váy dài lụa muxơlin xếp nếp
ống, nom như chỉ rải trên mình một lớp cánh hoa màu hồng hay trắng,
một mốt mà bây giờ người ta cho là không hợp với mùa đông. Nghĩ
vậy là lầm to vì trong những salon sưởi nóng rực và đóng kín cửa thời
ấy mà các tiểu thuyết gia thời thượng không tìm ra cái gì nhã hơn cụm
từ “lót nệm êm ái” để mô tả, những loại vải nõn nà ấy, những màu mơn
mởn ấy đem lại cho người đàn bà cùng một vẻ run rẩy như những bông
hồng bên cạnh nàng, bất chấp tiết đông hàn, hoa vẫn phô trần sắc hồng
tươi bên người đẹp như giữa độ xuân về. Vì thảm trải nhà dìm nghẹt
mọi âm thanh và vì bà thường ngồi thụt vào hõm tường, lại không được
báo trước là có khách đến thăm như theo tục lệ hiện nay, nữ chủ nhân
vẫn tiếp tục đọc trong khi khách đã gần như đến trước mặt mình; điều
đó làm tăng cái ấn tượng lãng mạn, cái thú của việc bắt chợt được một
bí mật, mà ngày nay, ta thấy lại trong ký ức về những chiếc áo dài đã
lỗi mốt mà có lẽ Madame Swann là người duy nhất chưa chịu bỏ,
những chiếc áo khiến ta nghĩ rằng người mặc chúng ắt phải là một nữ
nhân vật tiểu thuyết vì phần đông chúng ta chỉ thấy chúng trong một số
tiểu thuyết của Henry Gréville
. Giờ đây, vào đầu mùa đông, Odette có
trong salon của mình những bông cúc lớn nhiều màu sắc khác nhau mà
dạo xưa Swann chưa hề thấy ở nhà bà
. Hẳn nhiên lòng ngưỡng mộ
của tôi đối với họ - trong một lần đến thăm Madame Swann vào cái
thời kỳ tôi buồn bã triền miên, tâm trạng sầu não đã khiến tôi tìm thấy
lại tất cả chất thơ bí ẩn nơi người mẹ của nàng Gilberte ấy mà chắc
hôm sau bà sẽ cho biết: “Bạn trai của con đã đến thăm mẹ” - là do chỗ
những thứ trước mắt tôi hòa sắc với nhau: hồng nhạt như chất lụa Louis
