đã nói vậy như kiểu tôi đã quyết định sẽ mãi mãi không gặp nàng nữa.
Và bức thư mà tôi sắp gửi cho nàng cũng sẽ được thảo theo tinh thần
ấy. Có điều, đối với bản thân, để giữ vững ý chí, tôi chỉ tự động viên
mình cố gắng tối đa trong ít ngày ngắn ngủi thôi. Tôi tự nhủ: “Đây là
lần cuối mình từ chối cuộc hẹn do nàng đề xướng, lần tới mình sẽ nhận
lời.” Để việc thực hiện đỡ khó khăn, tôi không hình dung đây là cuộc
chia ly dứt khoát. Nhưng tôi cảm thấy đây sẽ là một đoạn tuyệt.
Năm ấy, ngày mồng một tháng Giêng đặc biệt đau đớn đối với tôi.
Hẳn là khi ta bất hạnh, tất cả những gì đáng ghi nhớ hay tưởng niệm
đều làm ta đau. Nhưng nếu đó chẳng hạn là chuyện mất một người
thân, thì nỗi đau chỉ là cái nhói buốt khi đem so hiện tại với quá khứ.
Trong trường hợp của tôi thì có thêm chút hy vọng thầm kín là
Gilberte, sau khi dành cho tôi chủ động đi bước trước mà không thấy
tôi làm thế, chỉ còn chờ ngày đầu năm để có cớ viết cho tôi: “Rốt cuộc,
có chuyện gì vậy? Em yêu anh đến phát cuồng, anh hãy đến để chúng
ta phân trần thẳng thắn với nhau, em không thể sống mà không gặp
anh.” Những ngày cuối năm, tôi vẫn hy vọng có thể sẽ nhận được một
bức thư kiểu đó. Có lẽ nó chẳng hề tồn tại, nhưng để tin vào một khả
năng như vậy, chỉ cần ta có nhu cầu, chỉ cần ta khao khát là đủ. Người
lính trên chiến trường đinh ninh rằng mình được dành cho một thời hạn
có thể kéo dài vô tận trước khi ngã xuống, tên kẻ trộm cũng có niềm tin
tương tự, trước khi hắn bị tóm cổ, nói chung, con người ta đều ảo tưởng
như vậy trước khi đến ngày tận số. Đó là lá bùa bảo toàn cho các cá
nhân - và đôi khi cả cho các dân tộc - không phải để phòng ngừa nguy
hiểm, mà là chống nỗi sợ hiểm nguy, thực ra là để dẹp nỗi hoang mang
tin rằng sẽ gặp nguy hiểm, điều đó trong một số trường hợp giúp người
ta có thể đương đầu với hiểm nguy mà không cần phải dũng cảm. Một
niềm tin thiếu cơ sở như vậy nâng đỡ kẻ si tình đang trông đợi ở một sự
hòa giải, một lá thư. Để tôi khỏi chờ lá thư ấy, chỉ cần tôi thôi không
cầu ước nó nữa. Dẫu biết người đàn bà mình đang còn yêu lạnh nhạt
với mình đến mấy, ta vẫn gán cho nàng hàng loạt ý nghĩ - cho dù là
dửng dưng - mà nàng muốn biểu lộ, làm phức tạp đời sống nội tâm của
