mà bà là mặt trời, người ta ắt hết sức kinh ngạc nếu biết rằng ở chỗ
khác, chẳng hạn ở nhà vợ chồng Verdurin, người ta coi bà là ngu đần.
Do tinh thần linh hoạt ấy, Madame Swann thích giao tiếp với nam giới
hơn là với nữ giới. Nhưng khi bà chỉ trích những người cùng giới, bao
giờ cũng là ả gái bao ngày xưa lên tiếng, chỉ ra ở họ những khuyết tật
có thể làm hại họ trước con mắt đàn ông - cổ tay cổ chân thô, nước da
xấu, bất chấp chính tả, cẳng chân đầy lông, mùi hôi nồng nặc, lông mày
giả... Trái lại, đối với ai đó xưa kia đã tỏ ra độ lượng và hòa nhã đối với
bà, Odette ưu ái hơn, nhất là nếu người ấy bất hạnh. Bà khéo léo bênh
vực người ấy và nói: “Người ta thật bất công với bà ấy vì đó là một phụ
nữ tốt, tôi cam đoan vậy.”
Bà Cottard và những người năng lui tới nhà Madame de Crécy
không chỉ ngỡ ngàng trước đồ đạc nội thất ở đây, mà hẳn còn khó nhận
ra bản thân Odette nếu lâu nay họ không gặp bà. Bà dường như trẻ ra
nhiều tuổi so với trước kia! Chắc hẳn điều đó một phần do bà đã đẫy ra,
khỏe mạnh hơn, có vẻ bình tĩnh, tươi tắn, ung dung tự tại hơn, và phần
khác là vì những kiểu tóc mới mượt mà khiến khuôn mặt hây hây chút
phấn hồng của bà mở thoáng hơn, trên đó cặp mắt cùng nét bán diện
trước đây nom quá dô, nay như xẹp hẳn. Nhưng một lý do khác của sự
thay đổi ấy là ở chỗ, giờ đây đã tới đoạn giữa của cuộc đời, Odette rốt
cuộc đã phát hiện (hoặc phát kiến) ở bản thân một diện mạo riêng, một
“tính cách” bất di bất dịch, một “loại sắc đẹp”, và trên những nét mặt
trước đây rời rạc của mình - bấy lâu bị phó mặc cho những nổi hứng
ngẫu nhiên và bất lực của da thịt, một thoáng mệt nhọc cũng làm cho
già đi mấy tuổi, một thứ lão hóa qua mau, chúng cấu thành một cách
được chăng hay chớ, tùy theo tâm thế và thái độ, một gương mặt lơ
đãng, thường nhật, vô dạng, dị biến và dễ thương - bà đã in đậm dấu ấn
cố định của hình mẫu ấy như một vẻ thanh xuân bất tử.
Trong phòng của Swann, thay vì những tấm hình đẹp người ta chụp
vợ ông hiện tại, trên đó vẫn cái vẻ bí hiểm và đắc thắng nọ khiến người
ta nhận ra dáng hình và gương mặt kiêu sa của bà, cho dù bà mang mũ,
