là hạnh phúc đối với ta nữa, cái ý ấy cũng có phần đúng, nhưng chỉ một
phần thôi. Nó rơi vào tay ta khi ta đã trở nên dửng dưng với nó. Nhưng
chính sự dửng dưng đó đã khiến ta bớt đòi hỏi và cho phép ta, khi hồi
nhớ, tin rằng hạnh phúc ấy đã làm ta tràn ngập vui sướng vào một thời
kỳ mà có lẽ ta cảm thấy nó còn xa mới tới mức trọn vẹn. Người ta
không khó tính lắm, cũng chẳng có khả năng nhận định xác đáng lắm
về những gì người ta không hề bận tâm. Sự ưu ái của một người mà ta
không còn yêu nữa, thậm chí dường như còn là thái quá đối với thái độ
dửng dưng của ta, có thể không mảy may đáp ứng nổi tình yêu của ta.
Những lời âu yếm ấy, lời gợi mở cho một buổi hẹn hò, ta nghĩ đến niềm
vui thích chúng có thể đem lại cho ta, chứ không nghĩ đến tất cả những
lời mà ta những muốn nghe thấy tiếp liền sau đó, nhưng có lẽ chính vì
háo hức thế mà ta đã ngăn chúng lại. Thành thử không chắc cái niềm
hạnh phúc đến quá trễ, khi ta không thể tận hưởng nó, khi ta không còn
yêu nữa, có phải vẫn là niềm hạnh phúc mà trước đây, vì thiếu nó, ta đã
thấy khổ sở đến thế. Chỉ có một người có thể quyết đoán vấn đề: bản
ngã lúc đó của ta; giờ nó không còn ở trong ta nữa; và dĩ nhiên, chỉ cần
nó trở lại, dù giống nguyên như cũ hay không là hạnh phúc tan biến.
Trong khi chờ đợi cái giấc mơ được thực hiện quá trễ ấy mà tôi
không thiết nữa, vì tôi không ngừng tưởng tượng ra, như hồi tôi mới chỉ
quen Gilberte sơ sơ, những lời, những bức thư trong đó nàng khẩn cầu
tôi tha thứ, thú thật chỉ yêu mình tôi và xin kết hôn với tôi, nên cuối
cùng, cả một loạt hình ảnh êm đềm luôn luôn được tái tạo chiếm nhiều
chỗ trong tâm trí tôi hơn cả cái hình ảnh Gilberte cùng gã trai trẻ giờ
đây mờ đi vì không còn gì để duy trì. Đận ấy, lẽ ra tôi đã trở lại nhà bà
Swann nếu không mơ thấy một giấc mơ trong đó một gã bạn của tôi
(tuy nhiên trong đời thực, tôi không hề biết gã) hành động cực kỳ xảo
trá đối với tôi, trong khi gã tưởng chính tôi xảo trá. Nỗi đau mà giấc mơ
vừa gây cho tôi làm tôi bừng tỉnh đột ngột; thấy nó vẫn dai dẳng, tôi ôn
lại giấc mơ, cố nhớ xem người bạn tôi thấy trong khi ngủ là ai, gã có
cái tên Tây Ban Nha lúc này đã mờ nhiễu trong trí tôi. Một mình sắm
cả hai vai, vừa là Joseph vừa là Pharaon, tôi bắt đầu giải mộng
. Tôi
