, giọng ngài đại sứ đáp lại người thỉnh vấn càng
làm ta ngạc nhiên bởi không một sắc thái nào trên mặt ông khiến ta
đoán được ta đã gây ấn tượng gì đối với ông, hay ông sắp sửa phát biểu
những gì.
“Quả thật,” ông đột ngột nói với tôi như thể vấn đề đã xác định, sau
khi để tôi lúng ba lúng búng trước đôi mắt bất động không rời khỏi tôi
lấy một giây, “một người bạn của ta có đứa con trai, mutatis mutandis
cũng giống như cậu” (và để nói về những thiên hướng chung của hai
đứa chúng tôi, ông dùng cái giọng trấn an như thể đó không phải những
khuynh hướng ngả về văn học mà là ngả về chứng thấp khớp và như
thể ông muốn chứng minh với tôi rằng người ta đâu có chết vì những
khuynh hướng đó). “Cho nên cậu ta đã từ bỏ con đường ngoại giao mà
ông bố đã vạch sẵn và bất chấp dư luận, bắt tay vào sáng tác. Hẳn nhiên
cậu ta chẳng có lý do gì để ân hận về việc đó. Cách đây hai năm - dĩ
nhiên, cậu ta lớn tuổi hơn cậu nhiều - cậu ta đã xuất bản một tác phẩm
nói đến cảm giác về cái Vô Cùng khi ở bờ Tây hồ Victoria-Nyanza
năm nay lại ra một cuốn sách nhỏ, không quan trọng bằng, nhưng có
bút pháp rất hoạt, thậm chí đôi khi sắc bén, viết về loại súng liên thanh
dùng trong quân đội Bulgarie; hai tác phẩm này đã khiến cậu ta trở nên
thực sự vô song. Cậu ta đã tiến xa và không phải người dừng lại nửa
chừng. Ta biết, ở Viện Hàn lâm Khoa học đạo đức và chính trị
, mặc
dầu không phải với ý định đề cử, người ta đã đôi ba lần nhắc đến tên
cậu ta trong khi trò chuyện, với thái độ không phải không có thiện cảm.
Tổng lại, tuy chưa thể nói cậu ta đã đạt tới đỉnh, song cậu ta đã tận lực
đấu tranh giành được một vị trí khá đẹp và cố gắng của cậu đã được
tưởng lệ bằng thành công, điều không phải bao giờ cũng đến với những
kẻ hoạt náo và lộn xộn, cái bọn gây rối vốn gần như bao giờ cũng chỉ
rách việc.
Cha tôi, ngay từ bấy giờ đã thấy viễn cảnh mấy năm nữa tôi thành
viện sĩ hàn lâm, thỏa mãn ra mặt; niềm thỏa mãn ấy đang lên đến tột
