đỉnh khi ông De Norpois, sau một lát do dự như để tính toán hậu quả
hành động của mình, chìa cho tôi tấm danh thiếp của mình mà rằng:
“Vậy hãy nhân danh ta đến gặp ông ấy, ông ấy có thể cho cậu những lời
khuyên bổ ích đấy”, mấy lời này làm tôi xao động đến đau đớn như thể
ông vừa báo cho tôi biết ngày mai người ta sẽ bắt tôi xuống một chiếc
tàu buôn tập sự làm thủy thủ vậy.
Bà cô Léonie của tôi, bằng việc sau khi chết để lại cho tôi thừa kế
hầu như toàn bộ tài sản bằng tiền mặt cùng nhiều vật dụng và đồ đạc
lỉnh kỉnh, bộc lộ đối với tôi một tình thương mến mà, sinh thời bà, tôi
không hề ngờ tới. Cha tôi, người có nhiệm vụ quản lý tài sản ấy cho tới
khi tôi đến tuổi trưởng thành, hỏi ý kiến ông De Norpois về một số dự
định đầu tư. Ông khuyên nên mua chứng khoán lãi suất thấp mà ông
nhận định là đặc biệt chắc chắn, nhất là công trái hợp nhất của Anh và
công trái 4% của Nga. “với những chứng khoán thượng hạng này,” ông
De Norpois nói, “dù lợi tức không cao lắm, nhưng ít nhất cũng đảm bảo
là vốn đầu tư không bao giờ sụt”. Cha tôi nói đại thể với ông về những
đầu tư còn lại. Ông De Norpois chỉ thoáng nở nụ cười chúc mừng: như
mọi nhà tư bản, ông coi tài sản là một điều đáng thèm muốn, nhưng
thấy là chỉ nên ngợi khen tài sản của ai đó bằng cách kín đáo ra dấu
ngầm hiểu thì tế nhị hơn; mặt khác, vì bản thân ông cũng giàu sụ, ông
thấy nên nhã thiệp tỏ vẻ trọng thị những lợi tức kém tầm của người
khác, song trong lòng lại vui thích, khoái trá nghĩ về thu nhập cao hơn
hẳn của mình. Ngược lại, ông không hề ngần ngại khen ngợi cha tôi đã
“cấu tạo” tổng lượng kỳ phiếu của mình bằng một nhãn thức “rất chắc
chắn, rất tế nhị, rất tinh tế”. Như thể ông gán cho quan hệ giữa những
giá trị chứng khoán với nhau và thậm chí cho bản thân những giá trị
chứng khoán một cái gì đó như là phẩm chất mỹ học. Khi cha tôi nói
với ông về một loại chứng khoán mới chưa mấy ai biết đến, ông De
Norpois, như người đã đọc một cuốn sách anh tưởng chỉ mình anh biết,
liền bảo cha tôi: “Ô, có chứ, tôi đã thích thú theo dõi nó một thời gian
trên Bảng thị giá, đáng quan tâm đấy,” với nụ cười của một độc giả
mua báo dài hạn say sưa nhớ lại cuốn tiểu thuyết nhiều kỳ mới đọc trên
