Ông De Norpois, ngàn lần thông minh hơn tôi, ắt phải nắm được cái
chân lý mà tôi không biết rút ra được từ diễn xuất của La Berma, ông sẽ
chỉ ra cho tôi; lúc trả lời câu hỏi của ông, tôi sẽ xin ông nói cho biết
chân lý ấy là thế nào; và như vậy ông sẽ minh chứng cho nỗi khao khát
của tôi muốn được xem nữ diễn viên ấy biểu diễn. Tôi chỉ có một
khoảnh khắc, tôi phải tận dụng cơ hội, hỏi trúng vào những điểm thiết
yếu. Nhưng đó là những điểm nào? Tập trung chú ý hoàn toàn vào
những cảm giác hỗn độn của mình, tuyệt nhiên không nghĩ tới chuyện
làm ông De Norpois thán phục mình, mà chỉ mong sao moi được từ
ông chân lý mình cầu ước, tôi không tìm cách thay thế những chữ
không nghĩ ra nổi bằng những từ ngữ có sẵn, tôi đâm ấp úng và cuối
cùng, để cố khích ông nói ra cái tuyệt vời của La Berma, tôi thú thật là
tôi đã thất vọng.
“Nhưng sao lại thế được,” cha tôi kêu lên, phiền muộn khi nghĩ rằng
việc tôi thú nhận không hiểu giá trị của La Berma có thể gây ấn tượng
tệ hại đối với ông De Norpois, “làm sao con có thể nói là con chẳng
thích thú gì? Bà con đã kể rằng con không bỏ sót một lời nào của La
Berma, hai mắt cứ trố ra, rằng cả rạp chỉ mình con như thế kia mà.
“Vâng, thì con đã hết sức chú ý nghe thật kỹ để cố hiểu xem bà ấy
đặc sắc ở chỗ nào. Rành là bà ấy rất tuyệt...”
“Nếu bà ấy rất tuyệt thì con còn đòi hỏi gì nữa?”
“Một trong những điều góp phần làm nên thành công của La
Berma,” ông De Norpois vừa nói vừa cố ý quay sang phía mẹ tôi để
khỏi có vẻ loại mẹ ra ngoài cuộc trò chuyện và để tận tụy làm tròn bổn
phận xã giao đối với nữ chủ nhà, “đó là nhã thức hoàn hảo của bà trong
việc chọn vai diễn, nhờ thế bao giờ bà cũng thành công thực sự, và đích
đáng. Hiếm khi bà đóng những vai nhàng nhàng nhỡ nhỡ. Mọi người
thấy đấy, bà chơi thẳng vai Phèdre. Vả chăng, cái nhã thức sành điệu
ấy, ta có thể thấy ở trang phục và diễn xuất của bà. Mặc dầu bà đi lưu
diễn rất thường xuyên và thành công ở Anh và Mỹ, nhưng cái tầm
thường - tôi không nói của John Bull
, vì nói vậy là bất công, ít nhất
đối với nước Anh thời Victoria, mà là của Chú Sam - không hề nhiễm
