con trai Boieldieu hay một con trai Labiche đệ tử cuồng nhiệt với dạng
âm nhạc phức tạp nhất, với dạng văn học tượng trưng nhất, có thể coi
khinh Boieldieu hay Labiche
. “Tôi hiểu cha mình rất ít, Robert de
Saint-Loup nói. Có vẻ đó là một con người tuyệt vời. Tai họa chính là ở
cái thời kỳ thảm hại ông đã sống. Sinh ra trong môi trường quý phái
Saint-Germain và sống vào thời Nàng Hélène xinh đẹp
, chừng nấy đủ
là tai ương phá nát một đời người. Giá như chỉ là một người tiểu tư sản
hâm mộ cuồng nhiệt kiệt tác Ring
, có thể ông đã làm được điều gì
hoàn toàn khác đáng kể. Người ta thậm chí còn nói với tôi rằng ông yêu
văn chương. Nhưng chẳng thể biết được, bởi vì cái mà ông hiểu là văn
chương gồm toàn những tác phẩm lỗi thời”. Và về phần mình, nếu tôi
thấy Saint-Loup có phần nghiêm túc, thì anh ta lại không hiểu là tại sao
tôi không nghiêm túc gì hơn. Vốn chỉ nhận định mọi sự bằng vào trọng
lượng thông minh chứa đựng trong đó, không thấy rằng một số điều
anh cho là phù phiếm lại khiến trí tưởng tượng của tôi phiêu diêu kỳ
thú, anh lấy làm lạ là tôi - mà anh ngỡ là cao siêu hơn anh nhiều - lại có
thể quan tâm đến chúng.
Ngay từ những ngày đầu, Saint-Loup đã chinh phục bà tôi, không chỉ
bởi lòng tốt anh không ngừng bày tỏ với cả hai bà cháu tôi, mà còn bởi
cái tố chất tự nhiên anh biểu lộ trong đó cũng như trong mọi hành xử.
Tố chất tự nhiên - hẳn là vì nó cho ta cảm thấy được cái bản chất đằng
sau cái nghệ thuật của con người - là cái phẩm chất bà tôi ưa thích hơn
tất cả; cụ thích vẻ tự nhiên nơi vườn tược, cụ không thích trong đó có
những vạt trồng hoa quá đều đặn như trong khu vườn ở Combray; trong
lĩnh vực bếp núc, cụ ghét cái kiểu bánh cưới trang trí cầu kỳ đến nỗi
khó mà nhận ra nó làm bằng nguyên liệu gì; trong biểu diễn dương
cầm, cụ không ưa lối chơi quá tỉa tót, quá trau chuốt, thậm chí còn đặc
biệt khoái những nốt vấp, những nốt “phô” của Rubinstein
. Cái tố chất
tự nhiên ấy, cụ thưởng thức nó cả ở y phục của Saint-Loup đậm đà một
nét thanh lịch uyển chuyển, không chút “choáng lộn” hay “điệu đàng”,
không cứng đơ do hồ bột. Bà tôi càng đánh giá cao chàng trai giàu có
