tâm đến những gì liên quan đến con người mình như tôi vẫn tưởng, liệu
có phải cụ cũng mắc cái thói mà tôi ngỡ là tuyệt đối xa lạ với cụ - thói
đỏm dáng.
Ngán thay, nỗi bất bình của tôi khởi nguồn từ cái “dự án” chụp hình
và nhất là từ cái vẻ mãn nguyện nó dường như mang lại cho bà tôi, tôi
đã để lộ khá rõ khiến Françoise nhận thấy và vô tình, bác làm tăng
thêm tâm trạng bực bội ấy bằng những lời sướt mướt tình cảm mà tôi
không muốn tỏ ra đồng tình:
“Ôi, cậu ạ, bà lão tội nghiệp sẽ rất sung sướng thấy người ta rửa ảnh
chân dung mình, thậm chí sẽ còn đội cả chiếc mũ do mụ già Françoise
này làm cho cụ nữa, cứ để cụ làm theo ý cụ, cậu ạ.”
Tôi tự nhủ rằng mình không đến nỗi độc ác khi chế giễu kiểu sướt
mướt của Françoise, nhớ lại rằng chính mẹ và bà tôi - những mẫu mực
của tôi về mọi mặt - cũng thường hay làm thế với bác. Nhưng bà tôi
thấy tôi có vẻ ngán ngẩm liền bảo nếu buổi chụp hình làm tôi khó chịu
thì cụ sẽ khước từ. Tôi không muốn thế, tôi cam đoan với cụ rằng tôi
không thấy chuyện đó có gì là bất tiện cả và để cụ thoải mái trang điểm,
nhưng nghĩ rằng, để tỏ ra sâu sắc và mạnh mẽ, mình cũng nên buông
vài lời châm chích mỉa mai nhằm triệt tiêu niềm vui thích mà cụ dường
như chờ đợi ở việc được chụp hình; thành thử tuy buộc phải thấy cái
mũ đẹp của cụ, ít nhất tôi cũng đã xóa được khỏi gương mặt bà tôi vẻ
hân hoan lẽ ra phải khiến tôi vui sướng - cái vẻ hân hoan hiện ra trước
ta như là biểu hiện đáng giận của một trái thói ti tiện, chứ không phải là
hình thái quý giá của hạnh phúc mà ta xiết bao muốn mang lại cho
những người ta yêu thương nhất, như đã xảy ra quá nhiều lần trong
quãng thời gian họ còn sống trên đời
. Tâm trạng bực bội của tôi chủ
yếu do tuần ấy bà tôi có vẻ như lẩn tránh tôi và cả ban ngày lẫn buổi
tối, tôi không lúc nào được một mình bên cụ. Buổi chiều, khi tôi trở về
khách sạn để hai bà cháu ngồi riêng với nhau thì người ta bảo là cụ đã
ra ngoài; hoặc giả cụ đang đóng cửa bàn bạc dài dài với Françoise
những chuyện kín gì đó mà tôi không được phép quấy rối. Và sau khi
đã qua buổi tối ở ngoài với Saint-Loup, trên đường về, tôi nghĩ đến lúc
