thời bị kích thích hơn là do một nhận định lâu dài. Nhưng mặc dù thế,
nếu lúc đó tôi có trong túi một nghìn franc và nếu gặp một hiệu kim
hoàn còn mở cửa vào giờ ấy, tôi ắt đã mua tặng người đẹp lạ mặt một
chiếc nhẫn. Khi những giờ trong đời ta diễn ra như những bình diện
quá khác nhau, có khi ta san sẻ bản thân quá nhiều cho những người mà
chỉ hôm sau ta thấy chẳng có gì hay ho. Nhưng ta cảm thấy có trách
nhiệm về những gì mình đã nói với họ hôm trước và ta muốn giữ lời.
Vì những tối đó thường về muộn, nên tôi thích thú khi thấy lại trong
căn phòng không còn gớm ghiếc nữa chiếc giường mà hôm mới tới tôi
tưởng sẽ không bao giờ có thể nghỉ ngơi trên đó được, nhưng bây giờ
lại là chỗ dựa để chân tay mỏi nhừ của tôi duỗi dài thư giãn; lần lượt,
đùi, hông và vai tôi cố dấn chặt vào tấm ga bọc nệm giường, như thể
cái mệt của tôi, theo cách của một điêu khắc gia, muốn lấy khuôn toàn
bộ một thân người vậy. Nhưng tôi không ngủ được; tôi cảm thấy buổi
sáng đang đến gần; tôi không còn khỏe mạnh và tĩnh tâm. Trong cô đơn
tuyệt vọng, tôi tưởng như không bao giờ tĩnh tâm và khỏe lại nữa. Lẽ ra
tôi phải ngủ lâu mới phục hồi được hai trạng thái đó. Nhưng dù sao đi
nữa, ngay cả nếu tôi có thiếp đi được thì hai giờ sau, cuộc hòa nhạc
giao hưởng cũng đánh thức tôi dậy. Đột nhiên, tôi ngủ lịm đi, tôi rơi
vào cái giấc ngủ nặng nề trong đó ta được phát lộ thấy sự trở lại tuổi
xuân, sự tái hiện những năm tháng đã qua, những tình cảm đã mất, sự
thoát xác, sự luân hồi của linh hồn, việc gọi hồn người quá cố, những
ảo ảnh do điên loạn, sự thoái hồi về những giới sơ khai nhất của tự
nhiên, (vì người ta nói rằng ta thường nằm mơ thấy súc vật, nhưng
người ta quên rằng trong mơ hầu như bao giờ bản thân ta cũng là một
con vật bị mất đi cái lý trí biết rọi vào sự vật một ánh sáng xác thực;
trái lại, trong mơ, ta chỉ đưa vào cảnh đời một hình ảnh đáng ngờ cứ
mỗi phút qua đi lại chìm dần vào quên lãng, thực tại lúc trước tắt đi
trong thực tại kế tiếp, như những màn chiếu ảo đăng nối tiếp nhau), tất
cả những bí ẩn mà ta tưởng là không biết nhưng thực ra đã được “thụ
giáo” hầu như hằng đêm, cũng như cái bí ẩn lớn về sự tiêu vong và
phục sinh. Lần lượt và lan man, luồng sáng rọi vào những vùng tối của
