Đó là những lời ông thốt ra, không nói lên ý nghĩ của ông, bởi nếu
ông muốn thỏa mãn ước mong của tôi, thì việc gọi tôi lại đâu có khó
khăn gì, mà có lẽ vì ông từng nghe những câu kiểu như thế, thường gặp
ở cửa miệng những người tầm thường bị bắt lỗi, và vì ngay cả những vĩ
nhân, trong một số chuyện, cũng giống như những kẻ tầm thường, viện
những cớ biện bạch thường nhật rút từ cùng một “cẩm nang” với họ,
tựa như lấy bánh mì hằng ngày ở cùng một lò bánh vậy, hoặc có thể
những câu kiểu như vậy là hiệu quả tất yếu, biểu đồ âm bản của một
phản xạ, nên cách nào đó, phải đọc ngược lại vì nghĩa của nó ngược với
sự thật. “Các cô ấy đang vội.” Tôi thì nghĩ, chủ yếu là họ đã ngăn ông
vời đến một kẻ họ chẳng mấy có cảm tình; nếu không thì thể nào ông
chả gọi tôi lại, sau khi thấy rõ tôi quan tâm đến họ nhường nào bằng
vào tất cả những điều tôi đã hỏi ông về họ.
“Tôi đã nói với ông về Carquethuit,” ông bảo tôi trước khi chia tay ở
cửa nhà. “Tôi có làm một phác họa nhỏ trong đó đường viền cong của
bãi biển được nhấn rõ hơn nhiều. Bức tranh thì không quá tệ, nhưng đó
là chuyện khác. Nếu ông không chê thì để kỷ niệm tình bạn của chúng
ta, tôi xin tặng ông bức phác thảo,” ông nói thêm, vì khi người ta không
cho anh điều anh mong muốn thì người ta bù lại bằng cái khác.
“Nếu ông có, thì tôi rất muốn xin một tấm ảnh chụp bức chân dung
tiểu thư Sacripant. Nhưng do đâu mà có cái tên ấy?” - “Đó là tên một
nhân vật do người mẫu sắm vai trong một tiểu nhạc kịch ngu xuẩn.” -
“Nhưng thưa ông, ông biết rõ là tôi không hề quen biết người mẫu này,
sao ông lại có vẻ tin điều ngược lại?” Elstir không nói gì. “Ông không
định nói đó là Madame Swann trước khi thành hôn đấy chứ?” tôi nói,
đột nhiên nắm bắt được sự thật, những phát hiện ngẫu nhiên kiểu này
khá là hiếm nhưng đủ để, sau đấy, tạo một cơ sở nào đó cho lý thuyết
về linh cảm, với điều kiện ta chú tâm bỏ qua mọi sai số có thể vô hiệu
hóa nó. Elstir không trả lời. Đây đúng là một chân dung Odette de
Crécy. Bà không muốn giữ nó vì nhiều lý do trong đó một số là quá
hiển nhiên. Còn có những lý do khác nữa. Bức chân dung được vẽ
trước khi Odette, chỉnh lại ngoại hình, tạo cho gương mặt và vóc dáng
