duy nhất, phương tiện tự thể hiện duy nhất. Và chúng ta lấy thế làm tiếc
vì cuộc sống chỉ lý thú vào những ngày khi mà trong bụi phàm của hiện
thực, có lẫn chút cát thần, khi mà một sự kiện tầm thường trở thành
động lực tạo nên những bản tình ca lãng mạn. Thế là từ ánh sáng của
mộng mị, nhô ra cả một mũi đất của cái thế giới không thể tới được, đi
vào cuộc sống của ta, vào cái cuộc sống trong đó, ta như người đang
ngủ được đánh thức bỗng nhìn thấy những người ta hằng mơ ước nồng
nàn đến độ ta tưởng mãi mãi sẽ chỉ thấy họ trong mơ.
Sự yên tâm mang lại bởi khả năng là giờ đây tôi có thể làm quen với
các cô gái ấy bất cứ khi nào tôi muốn, lại càng quý giá hơn đối với tôi
vì những ngày sau đó, bận sửa soạn tiễn Saint-Loup ra đi, tôi sẽ không
thể tiếp tục ngóng chờ họ đi qua. Bà tôi muốn tỏ lòng biết ơn đối với
bao điều tử tế dễ thương anh đã làm cho bà cháu tôi. Tôi nói với cụ anh
ta rất ngưỡng mộ Proudhon và gợi ý cụ cho chuyển tới những bức thư
có chữ ký của nhà triết học này mà cụ đã mua dạo trước. Saint-Loup
đến khách sạn xem vào đúng ngày những bức thư ấy được chuyển tới,
tức là hôm trước ngày anh lên đường. Anh nghiến ngấu đọc, kính cẩn
giở từng trang, cố nhớ những câu hay, rồi đứng dậy xin lỗi bà tôi vì đã
ngồi lại quá lâu, nhưng cụ nói:
“Không mà, cậu mang về đi, của cậu đấy, tôi cho chuyển tới là để
biếu cậu đấy.”
Vui sướng đến độ không nén nổi, như không thể kiểm soát một trạng
thái cơ thể xảy ra ngoài ý muốn, Saint-Loup đỏ bừng mặt như một đứa
trẻ vừa bị phạt và những cố gắng vô hiệu của để kìm niềm vui đang làm
anh run lên còn khiến bà tôi xúc động hơn cả nghe những lời cảm tạ
anh có thể thốt ra. Nhưng vẫn sợ mình chưa bày tỏ đầy đủ lòng biết ơn,
ngày hôm sau, cúi đầu qua cửa sổ con tàu hỏa nhỏ địa phương đưa anh
về trại, anh còn xin tôi thứ lỗi về điều đó. Trại binh thật ra rất gần. Anh
đã định đi xe ngựa như anh vẫn làm thế trước đây mỗi lần phải về trại
buổi tối, nhưng không phải là dứt khoát về hẳn. Nhung lần này, anh
phải chất tất cả hành lý, khá nhiều, lên tàu. Và anh thấy tiện nhất là
chính mình cũng lên tàu luôn, theo ý kiến của ông quản lý khách sạn,
