những người khác, ta nhận được từ người mình yêu câu trả lời làm ta
sung sướng hay có thể giết chết ta, mà ta đã chờ đợi cả năm nay. Nhưng
vẫn phải tiếp tục trò chuyện, ý nọ nối ý kia, giăng ra một bề mặt mà bên
dưới chỉ thi thoảng mới lờ mờ nhoe ra cái nhận biết nơi đáy sâu tiềm
thức, nhưng rất nhói buốt, rằng bất hạnh đã giáng xuống đời ta. Nếu
thay vì bất hạnh, đó là hạnh phúc, có thể mấy năm sau ta mới nhớ ra
rằng sự kiện lớn nhất trong đời sống tình cảm của ta đã xảy ra mà ta
không có thì giờ để ý lâu đến nó, gần như không kịp nhận biết nó, tại
một cuộc họp mặt thời thượng mà ta chỉ tới dự cốt để chờ đợi sự kiện
ấy.
Vào lúc Elstir gọi tôi đến để giới thiệu với Albertine đang ngồi cách
đó một quãng, tôi đang ăn nốt một que kem cà phê và hỏi chuyện một
ông già tôi vừa làm quen; tôi ngỏ ý tặng ông bông hoa hồng cài ở
khuyết áo mình mà ông tấm tắc khen, quan tâm muốn ông cho biết chi
tiết về một số hội chợ nông nghiệp ở Normandie. Nói vậy không có
nghĩa việc giới thiệu sắp tới không làm tôi vui thích và không có một
tầm trọng đại nào đó trong mắt tôi. Về niềm vui, thì dĩ nhiên, phải một
lát sau, khi về khách sạn, còn lại một mình, trở lại là chính mình, tôi
mới cảm thấy. Niềm vui thích có quá trình như ảnh chụp. Điều ta cảm
nhận khi có mặt người ta yêu chỉ là âm bản, sau đó, về nhà, ta “rửa” nó
ra thành ảnh khi ta lại có thể sử dụng cái phòng tối mà cửa vào bị
“niêm phong” chặt chừng nào nhà còn có khách.
Nếu việc tận hưởng niềm vui bị hoãn chậm lại mấy tiếng đồng hồ,
thì ngược lại, tầm trọng đại của việc giới thiệu, tôi cảm thấy ngay tức
khắc. Vào lúc được giới thiệu với nhau, tuy chúng ta cảm thấy đột
nhiên được thỏa nguyện, được cấp một tấm “phiếu” có giá trị dài hạn
để tiếp tục hưởng những niềm vui mai sau, mà chúng ta theo đuổi suốt
bao tuần, chúng ta hiểu rõ rằng việc sở hữu được tấm phiếu này không
những chấm dứt cho chúng ta những tìm kiếm nhọc nhằn - điều chỉ có
thể làm chúng ta tràn ngập sướng vui - mà còn kết thúc sự tồn tại của
một con người do trí tưởng tượng của chúng ta tạo ra, không đúng với
tự nhiên, lại được phóng đại lên bởi nỗi khắc khoải sợ không bao giờ
