được người đó biết đến. Vào lúc tên chúng ta vang lên từ miệng người
giới thiệu, nhất là nếu được thêu thùa thêm những lời ca ngợi như Elstir
đã làm - cái thời điểm có tính chất thánh lễ, tương tự như trong một
truyện thần tiên, khi vị thần ra lệnh cho một người đột nhiên phải biến
thành người khác - cô gái ta muốn tiếp cận vụt biến mất, làm sao nàng
có thể vẫn nguyên như cũ khi mà trong đôi mắt mới hôm qua còn xa lắc
tận đâu đâu (đến nỗi tưởng như tia nhìn lang thang, lệch tiêu điểm,
tuyệt vọng của ta không bao giờ bắt gặp được), cái nhìn tỉnh táo và suy
nghĩ bí ẩn vừa được thay thế gọn ghẽ một cách mầu nhiệm bằng hình
ảnh của chính ta như được vẽ ở đáy một chiếc gương tươi rói nét cười?
Nếu sự hiện thân của bản thân ta vào một cái gì dường như khác hẳn ta,
là điều làm thay đổi nhiều nhất người mà người ta đưa ta đến giới thiệu,
thì hình thái của người ấy vẫn còn khá mơ hồ; và ta băn khoăn tự hỏi
đó sẽ là một vị thần, một cái bàn hay một cái chậu
. Nhưng cũng khéo
léo như những tay nặn tượng sáp nặn trước mắt chúng ta một tượng bán
thân trong vòng năm phút, mấy lời cô gái lạ nói với ta sẽ xác định cụ
thể cái hình thái ấy và mang lại cho nó một cái gì dứt khoát, loại trừ
mọi giả thuyết mà hôm qua lòng mong muốn và trí tưởng tượng của ta
miệt mài xây dựng. Hẳn là ngay cả trước khi đến cuộc gặp mặt này,
Albertine đã không chỉ còn là cái bóng ma ám ảnh đời ta, hình thành từ
một cô gái qua đường hoàn toàn xa lạ mà ta chỉ loáng thoáng thấy.
Quan hệ họ hàng của nàng với bà Bontemps đã thu hẹp bớt những giả
thuyết tuyệt vời bằng cách bịt lại một trong những ngả đường mà chúng
có thể triển khai. Dần dà khi tôi gần gũi và hiểu biết nàng hơn, quá
trình sự hiểu biết ấy diễn ra theo phép trừ, mỗi phần của nàng do trí
tưởng tượng và khao khát tạo nên được thay thế bằng một khái niệm
kém giá trị hơn nhiều, đành rằng có kèm thêm một thứ tương đương
trong lĩnh vực đời sống, kiểu như khoản mà các công ty tài chính tiếp
tục trả sau khi hoàn lại cổ phần gốc, và gọi là “cổ tức”. Họ của nàng,
những mối quan hệ họ hàng của nàng là một giới hạn đầu tiên cho
những giả định của tôi. Thái độ hòa nhã của nàng khi tôi đứng cạnh
nàng, thấy lại cái nốt ruồi ở má bên dưới mắt, là một cột mốc biên giới
